Đối mặt với tình trạng “bí ý tưởng” hay “khối óc sáng tạo bị đóng băng” là điều không thể tránh khỏi đối với bất kỳ ai làm công việc viết lách. Với tần suất viết lớn, tôi hiểu rõ cảm giác này hơn ai hết. Obsidian, một công cụ quản lý kiến thức mạnh mẽ, đã trở thành trợ thủ đắc lực của tôi. Và với một vài tùy chỉnh đơn giản, nó thực sự đã khơi dậy cảm hứng viết, giúp tôi vượt qua những rào cản sáng tạo một cách hiệu quả.
Môi trường viết lách ảnh hưởng đến năng suất như thế nào?
Hiện tại, tôi sử dụng hai kho lưu trữ (vault) Obsidian riêng biệt: một dành cho công việc học thuật tại trường đại học và một cho tất cả các hoạt động viết lách khác, bao gồm cả nội dung cá nhân và chuyên nghiệp. Kho lưu trữ đại học của tôi chủ yếu chứa các ghi chú khoa học hoặc kỹ thuật, nơi sự mạch lạc và hoa mỹ không phải là yếu tố tiên quyết.
Kho lưu trữ thứ hai lại đòi hỏi một tư duy hoàn toàn khác, bởi vì đây là nơi tôi thực hiện các bài viết sáng tạo và giàu tính biểu cảm. Kết quả là, một cách nghịch lý, việc viết trong kho thứ hai này trở nên khó khăn gấp đôi.
Giao diện tổng quan một kho lưu trữ (vault) lớn trong Obsidian, minh họa không gian làm việc đa dạng
Cái nhìn tổng quan về một kho lưu trữ (vault) Obsidian nhỏ hơn, dành riêng cho các dự án viết lách cá nhân và sáng tạo
Theo thời gian, tôi nhận ra rằng môi trường làm việc có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và khả năng sáng tạo của mình. Một môi trường thoải mái, mời gọi sẽ khuyến khích tôi bắt đầu viết và giúp tôi duy trì sự tập trung. Vì Obsidian về cơ bản là “nơi làm việc” của tôi, nó cần phải mang lại cảm giác dễ chịu và thuận tiện. Tôi đã từng thử sử dụng các mẫu template trong Obsidian để việc viết dễ dàng hơn, cũng như thử nghiệm các quy trình làm việc dựa trên AI và vô số plugin khác, nhưng không có gì thực sự hiệu quả. Mọi thứ chỉ thực sự thay đổi khi tôi tình cờ khám phá ra một thiết lập đơn giản đến ngạc nhiên.
Biến Obsidian thành máy đánh chữ cổ điển: Trải nghiệm viết tối giản
Đối với tôi, việc viết bằng bút chì trên giấy mang lại phản hồi xúc giác không gì sánh bằng. Cảm giác từng nét chữ hình thành dưới đầu ngón tay thật sự rất thỏa mãn. Tuy nhiên, tôi gõ máy nhanh hơn nhiều so với viết tay, nên việc quay lại giấy bút là không thực tế. Vậy, công cụ nào có thể thay thế bút chì, mang lại trải nghiệm xúc giác tương tự?
Đó chính là máy đánh chữ! Thực tế, tôi không thể sử dụng một chiếc máy đánh chữ cổ điển ngày nay vì nó bất tiện và đắt đỏ. Nhưng tôi hoàn toàn có thể mô phỏng trải nghiệm đó. May mắn thay, Obsidian đã cung cấp giải pháp gần như hoàn hảo.
Plugin Typewriter Scroll: Dòng chữ luôn ở trung tâm
Trái tim của thiết lập này là plugin Typewriter Scroll của Obsidian. Plugin này tự động cuộn ghi chú của bạn xuống mỗi khi bạn xuống dòng, luôn giữ dòng hiện tại ở giữa màn hình. Điều này mô phỏng cách các máy đánh chữ truyền thống di chuyển giấy lên với mỗi lần gõ phím, giúp bạn duy trì sự tập trung tối đa vào câu chữ đang viết.
Giao diện Obsidian với plugin Typewriter Scroll đang hoạt động, giữ dòng viết hiện tại luôn ở giữa màn hình để tăng khả năng tập trung
Plugin này cũng cung cấp một “Zen Mode” (Chế độ Thiền định), mà tôi đã kích hoạt. Zen Mode chỉ làm nổi bật đoạn văn hiện tại và làm mờ các đoạn văn phía trên. Hiệu ứng đơn giản này giúp tôi tập trung hoàn toàn vào những từ đang gõ, thay vì bị phân tâm bởi những gì đã viết trước đó.
Chủ đề (Theme) Typewriter: Giao diện hoài cổ
Để hoàn thiện cảm giác “máy đánh chữ”, tôi đã cài đặt chủ đề Typewriter. Nó biến Obsidian thành một cỗ máy đánh chữ cổ điển thực sự, từ giao diện đến cảm giác. Chủ đề này có chế độ tối (dark mode), và thông thường tôi rất ưa chuộng dark mode trong mọi ứng dụng. Tuy nhiên, ở đây, giao diện nền trắng mặc định của theme lại hiệu quả hơn. Rốt cuộc, giấy thường có màu trắng chứ không phải màu đen.
Giao diện Obsidian sau khi áp dụng theme Typewriter, mang phong cách cổ điển của máy đánh chữ với nền trắng và phông chữ đặc trưng
Tất nhiên, bên cạnh những gì trên máy tính, môi trường vật lý xung quanh cũng ảnh hưởng đến công việc của bạn. Vì một lý do nào đó, tôi có thể viết ra rất nhiều từ nhanh hơn khi ở quán cà phê so với khi ở nhà. Kỳ lạ hơn nữa, những gì tôi viết ở quán cà phê lại có vẻ học thuật hơn.
Plugin Fullscreen Focus Mode: Loại bỏ mọi xao nhãng
Máy đánh chữ thực tế không có thanh bên, trình chuyển đổi tab, bộ đếm từ hay menu. Ban đầu, tôi sử dụng chế độ toàn màn hình tích hợp sẵn của Obsidian (F11) để ẩn thủ công các thanh bên. Nhưng các nút và các yếu tố trực quan khác vẫn còn hiển thị. Trải nghiệm viết của tôi vẫn chưa đủ “thuần khiết”.
Đúng như dự đoán, lại có một plugin Obsidian giải quyết vấn đề này: plugin Fullscreen Focus Mode. Plugin này đẩy tính thẩm mỹ tối giản lên một tầm cao mới bằng cách ẩn gần như mọi yếu tố, chỉ để lại ghi chú bạn đang viết. Nó chưa hoàn toàn không có yếu tố gây xao nhãng; một số yếu tố như thư mục ghi chú và thanh cuộn vẫn còn, nhưng đây vẫn là một cải tiến đáng kể.
Màn hình Obsidian hiển thị chế độ Fullscreen Focus Mode, chỉ giữ lại phần nội dung bài viết và loại bỏ hầu hết các yếu tố gây xao nhãng
Plugin Fullscreen Focus Mode không thêm một nút vào giao diện. Bạn có thể sử dụng nó bằng cách thiết lập một phím nóng (hotkey) hoặc gọi nó từ bảng lệnh (command palette).
Đơn giản là chìa khóa: Ít hơn, hiệu quả hơn
Mỗi khi mở kho lưu trữ của mình, tôi thực sự cảm thấy thôi thúc muốn viết. Nếu bạn từng gặp khó khăn khi bắt đầu viết, bạn sẽ hiểu sự thay đổi này ý nghĩa đến mức nào.
Obsidian cung cấp một giao diện viết đơn giản theo mặc định, nhưng cho phép bạn tạo ra một không gian làm việc tinh vi và tùy chỉnh hoàn toàn. Điều này đôi khi dẫn đến cảm giác liên tục phải “cải thiện” quy trình làm việc trong Obsidian, cố gắng sử dụng mọi plugin và tính năng có thể. Tuy nhiên, sự phức tạp không phải lúc nào cũng tốt hơn. Đôi khi, “ít hơn lại là nhiều hơn”, và đối với tôi, thiết lập tối giản này chính là điều đã và đang phát huy hiệu quả.
Mặc dù tôi rất hài lòng với thiết lập Obsidian tối giản của mình, tôi biết rằng đôi khi sự tĩnh lặng đơn thuần sẽ không đủ. Trong những khoảnh khắc đó, tôi tìm đến The Most Dangerous Writing App. Ứng dụng này kích thích sự sáng tạo bằng một phương pháp rất khác biệt – một sự bổ sung hoàn hảo khi sự tối giản đơn thuần không đủ để khơi nguồn cảm hứng.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về cách tối ưu hóa không gian viết lách hoặc các thủ thuật Obsidian yêu thích của bạn trong phần bình luận bên dưới!
