Obsidian được biết đến là một ứng dụng ghi chú mạnh mẽ với vô vàn tính năng. Tuy nhiên, liệu nó có xứng đáng với thời gian bạn bỏ ra để tìm hiểu và tùy chỉnh, hay những lợi ích mà nó mang lại vẫn chưa đủ thuyết phục? Bài viết này sẽ phân tích sâu về giá trị thực sự của Obsidian đối với việc tổ chức và phát triển kiến thức cá nhân.
Obsidian: Nơi Mạng Lưới Tri Thức Cá Nhân Được Xây Dựng và Phát Triển
Ban đầu, Obsidian không có gì nổi bật so với các ứng dụng ghi chú khác. Nhưng chỉ sau vài tháng sử dụng, những lợi ích tiềm ẩn của nó dần được hé lộ. Đến nay, Obsidian đã trở thành trung tâm kiến thức của tôi, một bản đồ phản ánh những gì tôi đã và đang học hỏi, chấm dứt hành trình tìm kiếm ứng dụng ghi chú lý tưởng. Tôi xem Obsidian như một công cụ giúp liên kết các ghi chú lại với nhau, khiến tổng thể kiến thức trở nên lớn hơn rất nhiều so với từng phần riêng lẻ.
Trước đây, quá trình ghi chú của tôi thường dừng lại ở việc gạch đầu dòng các thông tin. Chúng chỉ là những từ ngữ và con số được đặt cạnh nhau, dễ dàng bị lãng quên. Chỉ khi sử dụng Obsidian, tôi mới nhận ra rằng các ghi chú của mình thiếu một yếu tố quan trọng: sự liên kết. Mối quan hệ giữa ghi chú này với ghi chú kia. Thay vì là những thực thể rời rạc, Obsidian cho phép tôi biến các ghi chú thành một chuỗi suy nghĩ mạch lạc.
Biểu đồ đồ thị (Graph View) của Obsidian hiển thị mối quan hệ liên kết giữa các ghi chú khác nhau
Ví dụ, khi bắt đầu một khóa học trong ngành Khoa học Máy tính, tôi đã ghi chép rất cẩn thận trong vài buổi học đầu tiên nhờ động lực cao. Tuy nhiên, khi đến giữa kỳ, các ghi chú của tôi trở nên lộn xộn và rời rạc đến mức tôi phải dừng lại. Khi lặp lại quá trình này với Obsidian, các ghi chú của tôi được kết nối và hiển thị như một tổng thể. Chúng có sự liên kết, bắt đầu từ một điểm và dẫn đến một điểm khác. Tôi có thể dễ dàng hình dung mọi thứ bắt đầu từ đâu và đang phát triển như thế nào.
Giao diện tìm kiếm của Obsidian hiển thị kết quả liên quan đến từ khóa 'CoreML'
Cách tiếp cận ghi chú này chính xác là điều mà tôi còn thiếu ở các ứng dụng khác. Và điều tuyệt vời nhất là càng ghi chú nhiều, hệ thống càng trở nên hiệu quả hơn. Điều này có được nhờ các tính năng cốt lõi của Obsidian: liên kết ghi chú (Note linking), chế độ đồ thị (Graph View) và thẻ ghi chú (Note tags). Tính năng liên kết ghi chú cho phép bạn kết nối một ghi chú này với ghi chú khác, điều mà bạn có thể trực quan hóa trong Graph View. Đồng thời, tính năng gắn thẻ ghi chú giúp bạn nhóm các ghi chú theo một từ khóa cụ thể.
Khám Phá Mối Quan Hệ Sâu Sắc Giữa Các Ý Tưởng Với Obsidian Graph View
Graph View của Obsidian trực quan hóa các mối quan hệ giữa các ghi chú, tạo ra một cái nhìn tổng quan về mạng lưới kiến thức của bạn. Với tính năng này, bạn không chỉ có được một cái nhìn tổng thể logic mà còn giúp bạn khám phá những ý tưởng và mối liên hệ giữa các khái niệm mà ban đầu không rõ ràng, khác hẳn với việc ghi chú thông thường nơi các từ ngữ chỉ nằm yên trên trang giấy.
Biểu đồ đồ thị Obsidian minh họa mối liên hệ giữa các sự kiện trong ghi chú về Chiến tranh Lạnh
Trong một khóa học lịch sử tại trường đại học, chúng tôi đã học về Chiến tranh Lạnh. Graph View đã giúp tôi vạch ra các mối quan hệ giữa các sự kiện chính như Khủng hoảng tên lửa Cuba và Vận tải hàng không Berlin, kết nối chúng với các nhân vật quan trọng như Kennedy và Khrushchev, đồng thời liên kết các khái niệm như răn đe và thuyết Domino. Hơn nữa, Graph View cũng giúp tôi khám phá thêm những điều cần nghiên cứu. Ví dụ, từ “NATO” xuất hiện trong một ghi chú về Chiến tranh Triều Tiên nhưng không được liên kết với ghi chú về NATO của tôi. Nhờ đó, tôi nhanh chóng tìm thấy một lĩnh vực mới để tìm hiểu: mối liên hệ của NATO với Chiến tranh Triều Tiên.
Biến Obsidian Thành Trung Tâm Kiến Thức Cá Nhân Linh Hoạt
Một trong những nhược điểm lớn tôi nhận thấy ở các công cụ ghi chú khác là khi số lượng ghi chú tăng lên, việc tổ chức chúng trở thành một vấn đề. Tôi phải tự tay mở các thư mục để xem nội dung bên trong, quyết định xem nên đặt ghi chú vào thư mục nào hoặc tạo một thư mục mới. Tuy nhiên, tính năng gắn thẻ và liên kết ghi chú trong Obsidian đã giải quyết những vấn đề này.
Thông thường, sau một hoặc hai tuần, tôi tổ chức lại kho dữ liệu (vault) Obsidian của mình. Tôi vào Graph View, tìm kiếm các nút riêng lẻ và nghĩ xem tôi có thể kết nối chúng với ghi chú nào. Hơn nữa, để mọi thứ dễ dàng hơn, tính năng tìm kiếm của Obsidian có thể dễ dàng tìm thấy ghi chú cho bạn; bạn chỉ cần nhập từ khóa và nó sẽ hiển thị các ghi chú có từ khóa hoặc thẻ đó.
Hộp thoại tạo Vault mới trong Obsidian, cho phép người dùng quản lý các bộ ghi chú riêng biệt
Obsidian cũng cho phép bạn tạo nhiều kho dữ liệu (vault) khác nhau, giúp phân tách các loại ghi chú khác nhau và tạo sự phân biệt rõ ràng giữa chúng. Ví dụ, bạn có thể tách riêng các ghi chú liên quan đến công việc, dự án và nghiên cứu khỏi nhật ký cá nhân, sở thích và thông tin cá nhân. Vì vậy, ngay cả khi bạn mở rộng sang các lĩnh vực và chủ đề mới, Obsidian sẽ không cản trở mà còn giúp mọi thứ dễ quản lý hơn.
Nhận Diện Rõ Ràng Những Gì Bạn Biết Và Những Gì Bạn Chưa Biết
Graph View của Obsidian cho phép bạn dễ dàng đánh giá mức độ chuyên môn của mình về một chủ đề cụ thể. Khi bạn liên kết một ghi chú này với một ghi chú khác, bạn tạo ra một chuỗi các ý tưởng liên kết. Tuy nhiên, nếu bạn không thể tìm thấy các ghi chú liên quan để liên kết với một ý tưởng mới hoặc thiếu các liên kết, điều đó có thể cho thấy bạn thiếu thông tin đầy đủ về chủ đề đó. Điều này giúp bạn nhận ra những lĩnh vực mà bạn nắm vững và những lĩnh vực cần tìm hiểu sâu hơn.
Biểu đồ đồ thị Obsidian cho các ghi chú về Machine Learning, thể hiện mối quan hệ giữa các khái niệm khác nhau
Ngoài ra, bằng cách gắn thẻ các ghi chú, bạn có thể phân loại chúng theo các chủ đề và đối tượng (ví dụ: “Machine Learning”, “Triết học”, “Tâm lý học”). Nếu bạn nhận thấy rằng một thẻ chỉ có một vài ghi chú, điều đó cho thấy bạn cần tìm hiểu sâu hơn về chủ đề đó. Vì lý do này, bất cứ khi nào tôi đang tìm hiểu về một điều gì đó mới, tôi đều muốn nhanh chóng thêm nó vào Obsidian và xem kiến thức của mình sẽ chạm đến những lĩnh vực mới nào.
Đường Cong Học Tập Của Obsidian: Liệu Có Đáng Đầu Tư?
Một trong những nhược điểm của Obsidian là đường cong học tập, đặc biệt là định dạng Markdown, điều mà nhiều người có thể cảm thấy khó làm quen. Tương tự, tôi cũng đã đối mặt với đường cong học tập này, như việc học cú pháp định dạng, cách liên kết ghi chú và cách hoạt động của tính năng gắn thẻ. Tuy nhiên, tôi chỉ mất vài ngày để thành thạo những điều này, thời gian ngắn hơn và dễ dàng hơn rất nhiều so với việc làm quen với Notion.
Cửa hàng giao diện (Theme Store) của Obsidian hiển thị danh sách các chủ đề có thể tải xuống để tùy chỉnh giao diện
Một điều khác tôi không thích ở Obsidian là giao diện mặc định của nó không thực sự đẹp mắt. Tuy nhiên, bạn có thể cài đặt các chủ đề cho Obsidian chỉ với một cú nhấp chuột, và có rất nhiều chủ đề miễn phí để lựa chọn. Obsidian có một kho chủ đề đa dạng, vì vậy tôi đã phải dành một khoảng thời gian kha khá để tìm chủ đề phù hợp hoặc thậm chí viết mã CSS tùy chỉnh để có được giao diện mong muốn.
Vì vậy, Obsidian là một công cụ mạnh mẽ và hiệu quả không thể phủ nhận, nhưng suy cho cùng, nó chỉ là một công cụ và có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn chỉ cần ghi chú một vài thứ đơn giản như danh sách đi chợ hoặc danh sách việc cần làm, có những ứng dụng tốt hơn cho mục đích đó vì đường cong học tập của Obsidian không đáng giá. Tương tự như việc ghi chú trong Notion có thể là quá mức cần thiết.
Nhưng, nếu bạn có ý định ghi chép rất nhiều và đang tìm kiếm một công cụ để xây dựng cơ sở tri thức cá nhân, Obsidian chắc chắn sẽ giúp bạn thực hiện điều đó. Đây là một ứng dụng giúp liên kết các ghi chú lại với nhau và làm cho những gì bạn đã học trở nên gắn kết.
Trang Canvas trong ứng dụng Obsidian hiển thị một biểu đồ dòng chảy, kết nối các mũi tên với các chủ đề khác nhau
Sức mạnh thực sự của Obsidian nằm ở khả năng biến các ghi chú rời rạc thành một mạng lưới kiến thức liên kết. Mặc dù đường cong học tập và việc thiết lập ban đầu có vẻ khó khăn, nhưng lợi ích mà nó mang lại là vô cùng lớn đối với những ai đầu tư thời gian.
Dựa trên kinh nghiệm của tôi, Obsidian hoàn toàn xứng đáng với đường cong học tập – nhưng chỉ khi bạn đang tìm kiếm một công cụ có thể phát triển cùng với bạn. Đối với những người ghi chú thông thường, việc thiết lập có thể cảm thấy quá mức cần thiết. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là tạo ra một cơ sở kiến thức không ngừng phát triển, có thể quản lý tất cả sở thích và nỗ lực của bạn, Obsidian hơn cả xứng đáng với công sức bỏ ra. Nó không chỉ là một ứng dụng ghi chú; đó là một công cụ giúp bạn hiểu rõ những gì mình biết và khám phá những gì mình chưa biết. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về Obsidian và cách bạn sử dụng nó trong phần bình luận bên dưới nhé!
