Các dự án nghiên cứu thường có thể trở nên lộn xộn rất nhanh, vì vậy việc sở hữu một công cụ phù hợp là điều cần thiết – một công cụ có thể kết nối liền mạch các suy nghĩ và ý tưởng của bạn đồng thời dễ sử dụng. Đây chính là điều khiến Obsidian trở thành ứng dụng ghi chú yêu thích của nhiều người dùng, đặc biệt là trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý tri thức. Nó không chỉ giúp bạn thu thập thông tin mà còn biến chúng thành một mạng lưới dữ liệu chặt chẽ, tạo nên một kho lưu trữ toàn diện với những hiểu biết sâu sắc.
1. Liên Kết Ghi Chú Hai Chiều (Bidirectional Linking) Tạo Mạng Lưới Tri Thức
Trong các dự án nghiên cứu, việc tạo ra một mạng lưới thông tin kết nối các ý tưởng để hình thành một kho lưu trữ toàn diện là vô cùng quan trọng. Để đạt được điều này, phần mềm ghi chú Obsidian đã phát triển tính năng liên kết ghi chú, cho phép bạn kết nối một ghi chú này với ghi chú khác một cách linh hoạt.
Nếu bạn đang ghi chú trên một hệ thống tuyến tính như MS Word, nơi không có các kết nối logic giữa các ghi chú, bạn sẽ phải cuộn lên xuống không ngừng để tìm kiếm thông tin. Với Obsidian, mọi thứ khác biệt hoàn toàn. Bạn có thể tạo các ghi chú nguyên tử (atomic notes), trong đó mỗi ghi chú đại diện cho một ý tưởng hoặc khái niệm duy nhất, sau đó liên kết chúng lại với nhau. Cách tiếp cận ghi chú này cho phép bạn nhanh chóng di chuyển qua lại giữa các ý tưởng, biết mình bắt đầu từ đâu và cần đi đến đâu, điều này rất quan trọng để tránh lạc lối khi thực hiện nghiên cứu chuyên sâu.
Cách ghi chú này cũng phù hợp với cách não bộ của chúng ta hoạt động. Chúng ta không lưu trữ thông tin dưới dạng một tài liệu dài, mà tạo ra các nút (nodes), liên kết chúng lại với nhau, nhảy giữa các khái niệm liên kết và liên tưởng thông tin. Tính năng liên kết ghi chú này đặc biệt hữu ích khi viết một bài nghiên cứu, vì bạn có thể sử dụng nó để trích dẫn và tham chiếu dễ dàng. Bằng cách duy trì một ghi chú riêng cho các tài liệu tham khảo, bạn có thể liên kết các ý tưởng với các nguồn tương ứng một cách nhanh chóng.
2. Chế Độ Xem Đồ Thị (Graph View) Trực Quan Hóa Tri Thức
Chế độ xem đồ thị (Graph View) trong Obsidian là một tính năng độc đáo cho phép bạn nhìn thấy các kết nối mà bạn đã tạo khi liên kết các ghi chú lại với nhau. Chế độ này hiển thị một mạng lưới các “nút” (nodes), với mỗi nút đại diện cho một ghi chú và các liên kết cho thấy cách chúng kết nối với nhau. Đây là một trong những tính năng mà người dùng Obsidian yêu thích nhất. Việc theo dõi cách biểu đồ phát triển giúp người dùng dễ dàng định vị và nắm bắt các khái niệm phức tạp một cách nhanh chóng.
Obsidian app showing graph view of created notes
Bạn có thể phóng to, thu nhỏ, di chuyển, xem các thẻ (tags) hoặc thậm chí điều chỉnh cách biểu đồ hiển thị. Đối với nhiều người, đây là một biểu hiện trực quan của bộ não – cơ sở tri thức mà họ đã tạo ra được hiển thị rõ ràng trên màn hình. Với tính năng này, bạn có thể khám phá các mẫu hình tiềm ẩn hoặc thậm chí tìm thấy các liên kết và mối quan hệ mới giữa các ghi chú.
Một lợi ích khác của chế độ xem đồ thị là khả năng gợi nhớ lại các ghi chú đã tạo. Dù thời gian trôi qua, chỉ cần dành 10 phút trong chế độ xem đồ thị, bạn có thể dễ dàng hồi tưởng và tổng hợp lại những gì đã ghi chú, điều này rất quan trọng để không bị lạc khi thực hiện nghiên cứu chuyên sâu.
3. Thẻ (Tags) Và Siêu Dữ Liệu (Metadata) Để Tổ Chức Hiệu Quả
Khi ghi chú cho mục đích nghiên cứu, chúng ta thường lưu trữ rất nhiều thông tin với các mục tiêu khác nhau. Một số có thể hữu ích cho bài viết hoặc dự án hiện tại, trong khi những thông tin khác được lưu lại với suy nghĩ rằng chúng có thể hữu ích sau này. Đây chính là lúc tính năng thẻ (tags) và siêu dữ liệu (metadata) của Obsidian trở nên hữu ích.
Obsidian app showing tags and metadta for notes
Thẻ chỉ đơn giản là các từ khóa hoặc cụm từ có thể được sử dụng để phân loại ghi chú, và việc tạo một thẻ rất đơn giản – chỉ cần sử dụng ký tự “#” kèm theo một từ khóa. Với tính năng này, bạn có thể phân loại ghi chú theo chủ đề, mục đích sử dụng, v.v. Siêu dữ liệu mở rộng thêm khả năng này. Đây là một cách để thêm các trường thông tin bổ sung ở đầu ghi chú của bạn, chẳng hạn như trạng thái hoàn thành, ngày tạo, tác giả hoặc mức độ ưu tiên. Việc thêm thẻ và siêu dữ liệu không chỉ cải thiện khả năng tổ chức ghi chú mà còn giúp việc tìm kiếm và lọc thông tin nhanh hơn và hiệu quả hơn rất nhiều.
4. Chức Năng Tìm Kiếm Mạnh Mẽ Vượt Trội
Ít khi người dùng Obsidian cần sử dụng chế độ xem thư mục (folder view) bởi vì tính năng tìm kiếm của nó vượt trội hơn hẳn trong việc tìm các ghi chú. Nó không chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm văn bản cơ bản, mà còn cho phép bạn lọc theo thẻ (tags), siêu dữ liệu (metadata) hoặc thậm chí sử dụng các toán tử Boolean (AND, OR, NOT) để tinh chỉnh kết quả. Hơn nữa, bạn có thể lưu lại các cấu hình tìm kiếm của mình để sử dụng trong tương lai, tiết kiệm thời gian và công sức.
Obsidian
5. Khả Năng Mở Rộng Với Plugin Và Tùy Chỉnh Giao Diện
Mặc dù Obsidian đi kèm với các tính năng mở rộng được tích hợp sẵn trong ứng dụng, nhưng đó chưa phải là tất cả. Bạn có thể tận dụng hàng nghìn plugin từ cộng đồng người dùng để tùy chỉnh Obsidian, từ giao diện đến chức năng. Nếu bạn muốn một chức năng cụ thể nào đó giúp công việc nghiên cứu của mình dễ dàng hơn, khả năng cao là đã có một plugin dành cho nó.
Ví dụ, nếu bạn muốn quản lý các tác vụ bằng chế độ xem bảng (board view), bạn có thể cài đặt plugin Kanban board để tạo các thẻ và tổ chức dự án. Một tiện ích mở rộng khác có thể tự động tạo dàn ý cho ghi chú của bạn hoặc thêm bộ hẹn giờ ngay trong ghi chú để theo dõi thời gian dành cho chúng. Và còn rất nhiều plugin hữu ích khác.
Cuối cùng, nếu bạn cảm thấy nhàm chán với giao diện mặc định của Obsidian, có một thư viện phong phú các chủ đề (themes) để lựa chọn, có thể “lột xác” hoàn toàn cho Obsidian. Chẳng hạn, một số người dùng cảm thấy các tiêu đề trong Obsidian quá gần với các đoạn văn. Họ đã tìm thấy một chủ đề Obsidian khắc phục điều này, và giờ đây họ có các tiêu đề lớn với khoảng cách phù hợp theo sở thích cá nhân. Khả năng tùy chỉnh và tính linh hoạt như vậy là điều khiến việc làm việc trên Obsidian trở nên thú vị hơn rất nhiều.
6. Ưu Tiên Ngoại Tuyến Và Bảo Mật Dữ Liệu Riêng Tư
Obsidian là một ứng dụng không “khóa” dữ liệu của bạn hay gây khó khăn cho việc di chuyển nếu bạn quyết định thay đổi trong tương lai. Obsidian là một ứng dụng ưu tiên ngoại tuyến (offline-first) và lưu trữ các ghi chú ở định dạng Markdown.
Điều này có nghĩa là bạn có thể truy cập các ghi chú của mình mọi lúc, mọi nơi mà không cần phụ thuộc vào kết nối internet. Và vì các ghi chú của bạn được lưu trữ cục bộ và riêng tư, bạn hoàn toàn sở hữu dữ liệu của mình, không có sự phụ thuộc vào các máy chủ của bên thứ ba.
Obsidian notes opened in windows notedpad with notes displayed in it
Obsidian sử dụng định dạng Markdown, vì vậy bạn không cần bất kỳ ứng dụng đặc biệt nào để mở ghi chú của mình ở nơi khác. Bạn có thể dễ dàng mở một trong các ghi chú của mình bằng các ứng dụng trình soạn thảo văn bản thông thường như Notepad trên Windows.
Nhìn chung, sự linh hoạt và chức năng của Obsidian biến công việc nghiên cứu chuyên sâu trở thành một niềm vui. Bạn có được một ứng dụng bổ trợ cho tư duy và các dự án lớn của mình, đồng thời mang lại sự tự do và các tính năng mạnh mẽ để tập trung vào điều bạn yêu thích: nghiên cứu. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về ứng dụng Obsidian trong phần bình luận bên dưới!
