Đối mặt với thói quen trì hoãn có thể làm đảo lộn mọi kế hoạch của bạn. May mắn thay, trên thị trường có vô số ứng dụng tự trợ giúp (self-help apps) hứa hẹn sẽ giúp bạn khắc phục điều này. Tuy nhiên, như một chuyên gia SEO và biên tập viên chuyên sâu về công nghệ tại thuthuatonline.net, tôi nhận thấy rằng con đường hướng tới sự “khai sáng kỹ thuật số” này không hề suôn sẻ như những lời quảng cáo.
1. Cái Bẫy Đơn Giản Hóa Quá Mức
Một trong những vấn đề lớn nhất của các ứng dụng tự trợ giúp là việc đơn giản hóa quá mức những nhiệm vụ vốn dĩ rất cơ bản. Chẳng hạn, trong suốt một tháng trải nghiệm với Finch, tôi dành tuần đầu tiên để đánh dấu các công việc như đánh răng, uống nước và rửa mặt. Đây là những việc mà hầu hết người trưởng thành đều làm trong khoảng 20 phút sau khi thức dậy, và việc hoàn thành chúng không hề cải thiện ngày làm việc của tôi chút nào.
Bạn có thể thêm mục tiêu cá nhân, nhưng hầu hết các hoạt động hữu ích trên Finch đều bị khóa sau một bức tường phí. Nếu tôi chỉ cần một ứng dụng miễn phí để nhắc nhở mình thức dậy và đánh răng, thì ứng dụng báo thức trên điện thoại đã làm rất tốt điều đó rồi.
Các nhiệm vụ được đơn giản hóa quá mức này thường đi kèm với những âm thanh leng keng vui tai không cần thiết, tiếng thông báo và các cửa sổ bật lên, tất cả đều nhằm mục đích giảm bớt sự choáng ngợp trong cuộc sống. Tuy nhiên, trong quá trình đó, ứng dụng lại đơn giản hóa mọi khía cạnh trong ngày của bạn, đòi hỏi người dùng phải thiết lập vô số thứ để nó hoạt động đúng theo ý muốn.
Các nhiệm vụ hàng ngày trên ứng dụng Finch
Menu thêm nhiệm vụ trên ứng dụng Finch
Mục đích của ứng dụng là không tạo cảm giác gánh nặng và làm cho mọi thứ trở nên đơn giản, vui vẻ. Tuy nhiên, một số nhiệm vụ đòi hỏi mức độ nghiêm túc nhất định, đặc biệt là trong công việc hoặc học tập. Việc sử dụng một ứng dụng để cải thiện sự nhất quán trong công việc hay học tập mà lại phát ra những âm thanh như đồ chơi yêu thích của trẻ nhỏ có thể không phải là cách tiếp cận phù hợp.
2. Quá Trình Thiết Lập Đầy Phiền Toái
Nói đến việc thiết lập, để đảm bảo các ứng dụng tự trợ giúp này hoạt động theo ý muốn và giúp bạn đi đúng hướng có thể tốn một lượng công sức đáng ngạc nhiên. Bản thân tôi là một chuyên gia an ninh mạng và nhà phát triển web, thường xuyên xử lý các mẫu phần mềm độc hại và hàng trăm dòng mã mỗi ngày, vậy mà đôi khi tôi còn gặp khó khăn trong việc tìm ra các cài đặt hoặc tính năng mà nhà phát triển “giấu” đi.
Habitica là một ví dụ điển hình. Mục tiêu cơ bản của ứng dụng là trò chơi hóa các nhiệm vụ của bạn. Bạn sẽ tiến bộ trong trò chơi và nhận được các vật phẩm bằng cách hoàn thành các nhiệm vụ ngoài đời thực. Nghe có vẻ đơn giản phải không? Nhưng chúc may mắn nếu bạn cố gắng tìm cách lấy một lọ thuốc ấp trứng, cho thú cưng ăn, mua thiết bị hay tìm hiểu cách hoạt động của tiền tệ trong ứng dụng.
Giao dịch nhỏ (microtransactions) trong Habitica
Các Giao Dịch Nhỏ (Microtransaction) và Sự Phân Tâm
Ngoài ra, bạn còn thấy các giao dịch nhỏ tương tự như trong game. Trong khi Finch tiếp cận một cách có trách nhiệm hơn bằng cách sử dụng gói đăng ký trả phí để truy cập các tính năng hữu ích, thì Habitica lại có những viên đá quý trong ứng dụng mà bạn có thể mua để nâng cấp mỹ phẩm. Đối với một người đang gặp khó khăn với sự phân tâm, điều đó dường như không phải là một ý tưởng hay. Các giao dịch nhỏ đã và đang làm hỏng ngành công nghiệp game, tôi thà rằng chúng không xuất hiện trong các ứng dụng tự trợ giúp.
Ngay cả khi bạn hiểu tất cả những gì ứng dụng muốn truyền đạt ngay từ đầu, việc phải tạo ra các nhiệm vụ phù hợp với yêu cầu cụ thể của bạn cũng là một phiền toái lớn. Mặc dù không có giải pháp phổ quát nào, nhưng các ứng dụng có thể làm tốt hơn là chỉ cung cấp các nhiệm vụ cơ bản như đánh răng và ra khỏi giường theo mặc định.
3. Hội Chứng “Cháy Sạch” Vì Thông Báo
Một khía cạnh khác khá phản tác dụng của các ứng dụng tự trợ giúp là tần suất thông báo quá dày đặc. Finch, chẳng hạn, gửi trung bình bốn thông báo mỗi ngày, thường là trong giờ làm việc, chỉ để nhắc tôi mở ứng dụng. Đối với một người đang cố gắng tập trung, đó thực sự là một rắc rối lớn.
Tôi hiểu rằng thông báo là cách duy nhất để ứng dụng tương tác với người dùng nếu họ không mở ứng dụng. Tuy nhiên, các nhà phát triển cần suy nghĩ kỹ hơn về nội dung thông báo thực tế. Việc bị mất tập trung khỏi công việc chỉ để thấy ứng dụng tự trợ giúp của tôi nói “Tôi nhớ bạn, chim chíp” không hề tốt cho năng suất làm việc chút nào.
Thông báo hàng ngày từ Finch
Habitica làm tốt hơn ở điểm này, vì các thông báo của ứng dụng chủ yếu liên quan đến nhiệm vụ đang làm. Tuy nhiên, thông báo của Habitica thường bị lẫn lộn giữa vô số thông báo khác trên điện thoại, khiến tôi không thấy thông báo (và do đó không được nhắc nhở về nhiệm vụ) cho đến khi quá muộn.
Nếu bạn đang dùng Android, bạn có thể tắt quyền thông báo hoặc thậm chí kiểm soát từng loại thông báo riêng lẻ từ cài đặt điện thoại. Tuy nhiên, điều đó lại càng thêm vào “núi” cài đặt mà bạn cần phải vượt qua khi mới bắt đầu sử dụng các ứng dụng này.
4. Thiếu Vắng Yếu Tố Con Người
Tôi không phải là chuyên gia sức khỏe tâm thần, vì vậy tôi sẽ không bình luận về lợi ích y tế hay nhược điểm của việc sử dụng các ứng dụng này, nhưng rõ ràng có một yếu tố con người bị thiếu hụt ở đây. Giọng điệu quá tích cực của Finch khiến tôi khó chịu, trong khi sự ám ảnh máy móc của Habitica với việc hoàn thành nhiệm vụ để tiến bộ trong trò chơi lại lấy đi tất cả niềm vui của việc trò chơi hóa nhiệm vụ thực tế.
Ứng dụng Finch hiển thị thú cưng của mình trên điện thoại
Dù thế nào đi nữa, các ứng dụng này thiếu đi yếu tố con người mà bạn sẽ có được khi gặp một chuyên gia sức khỏe tâm thần, một nhà trị liệu, hoặc đơn giản là nói chuyện với một người bạn. Điều này có thể là sở thích cá nhân, nhưng tôi thấy việc nói chuyện với bạn bè tốt hơn là phải vật lộn với thú cưng giả tưởng của Finch, dù nó có dễ thương đến mấy.
Sức khỏe tâm thần là một mối quan tâm nghiêm trọng, và lựa chọn tốt nhất là nói chuyện với một chuyên gia có thể giúp bạn giải quyết vấn đề và kê đơn thuốc phù hợp nếu cần. Các ứng dụng tự chăm sóc có thể giúp bạn nhớ nhiệm vụ, nhưng việc tự chẩn đoán trên internet hoặc thông qua bất kỳ ứng dụng nào có thể gây hại nhiều hơn lợi.
5. Tiến Độ Có Thể Chỉ Là Ảo Ảnh
Mặc dù bạn có thể đánh dấu các chuỗi nhiệm vụ hàng tuần và được ứng dụng gán cho danh hiệu “siêu sao”, điều đó không nhất thiết đồng nghĩa với tiến bộ thực sự ngoài đời. Trên Finch, tôi đã đạt được tiêu chí hoạt động tối thiểu hàng ngày chỉ bằng cách thức dậy, đánh răng, rửa mặt và uống một cốc nước. Ứng dụng giờ đây nghĩ rằng tôi đang có một chuỗi thành công rực rỡ, trong khi thực tế tôi thậm chí còn chưa bắt đầu ngày mới một cách đúng đắn.
Ứng dụng Habitica chạy trên điện thoại thông minh
Bạn có thể khiến tiến độ trong ứng dụng song hành với tiến độ ngoài đời thực, nhưng bạn sẽ phải tự mình kiểm soát gần như mọi khía cạnh của ứng dụng để làm được điều đó. Hơn nữa, ứng dụng không thể kiểm tra xem bạn đã hoàn thành nhiệm vụ hay chưa. Tất cả những gì nó cần là bạn chạm vào một nút trên màn hình điện thoại – điều mà tôi đã làm nhiều lần chỉ để loại bỏ một thông báo hoặc để ứng dụng ngừng làm phiền tôi.
Bạn có thể đạt được tiến độ tương tự với những công cụ đơn giản như Google Tasks hoặc Sticky Notes trên Windows. Google Tasks đặc biệt là một ứng dụng tuyệt vời để thiết lập danh sách việc cần làm và nhận lời nhắc đúng lúc, và nó không hề “hạ thấp” nhiệm vụ của bạn hay yêu cầu bạn “điểm danh” trừ khi cần thiết.
6. Mối Lo Ngại Về Quyền Riêng Tư Dữ Liệu
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, khi bạn sử dụng một ứng dụng tự chăm sóc, bạn đang cung cấp cho ứng dụng rất nhiều dữ liệu về bản thân và ít nhất là thói quen sử dụng điện thoại của bạn. Điều này tạo ra một mối lo ngại lớn về quyền riêng tư, vì bất kỳ sự cố rò rỉ dữ liệu nào cũng có thể cung cấp cho kẻ xâm nhập toàn bộ “bản thiết kế” cuộc đời bạn.
Những ứng dụng này khuyến khích bạn thành thật và cởi mở, điều đó có nghĩa là bạn sẽ ghi lại những điều mình đang gặp khó khăn và những điều bạn muốn cải thiện ở bản thân. Đó không phải là loại thông tin mà bạn muốn bị rò rỉ hoặc rao bán trên một diễn đàn web đen.
Một mối lo ngại khác ở đây là dữ liệu của bạn có thể bị bán cho các nhà môi giới dữ liệu và nhà quảng cáo để chạy quảng cáo nhắm mục tiêu. Điều này không có gì mới, và gần như mọi ứng dụng trên điện thoại của bạn đều thu thập và gửi một số dữ liệu về bạn cho một nhà quảng cáo “mờ ám” nào đó.
Có một vài cách mà việc sử dụng điện thoại thông minh thực sự có thể cải thiện quyền riêng tư của bạn. Tuy nhiên, mức độ thông tin mà các ứng dụng tự chăm sóc sở hữu khiến chúng hiệu quả hơn đối với các nhà quảng cáo, và do đó, trở thành mối lo ngại lớn hơn về quyền riêng tư đối với bạn.
Các ứng dụng tự chăm sóc đi kèm với rất nhiều lời hứa hẹn nhưng không nhất thiết phải thực hiện được chúng. Mặc dù có nhiều tuyên bố, chúng có thể khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Mặt khác, nếu bạn muốn một ứng dụng nhắc nhở nhiệm vụ và giúp bạn sắp xếp cuộc sống, một danh sách việc cần làm đơn giản cũng đủ rồi. Theo kinh nghiệm của tôi, cả hai đều đòi hỏi cùng một mức độ kỷ luật.
