Máy tính Windows ngày càng trở nên đáng tin cậy hơn, nhưng việc nắm rõ và kích hoạt các tùy chọn khôi phục tích hợp sẵn vẫn là một hành động khôn ngoan. Điều này sẽ giúp bạn sẵn sàng ứng phó nếu PC không thể khởi động do lỗi file hệ thống, tấn công của phần mềm độc hại, hoặc sự cố phần cứng. Dưới đây là tổng quan về những gì các tùy chọn này cung cấp, được sắp xếp từ mức độ can thiệp nhẹ nhất đến sâu nhất để bạn dễ dàng áp dụng khi máy tính Windows gặp sự cố và cần được khôi phục.
1. Sử Dụng System Restore (Khôi Phục Hệ Thống)
System Restore là một tính năng khôi phục của Windows cho phép bạn đưa máy tính trở lại một thời điểm trước đó. Dù bạn đã thực hiện một thay đổi quan trọng gây ra trục trặc cho hệ thống, hay một bản cập nhật Windows lỗi khiến máy tính không thể sử dụng, System Restore đều có thể hoàn tác các thay đổi đó và đưa hệ thống của bạn trở lại trạng thái hoạt động bình thường.
Để sử dụng các điểm khôi phục, trước tiên bạn phải bật tính năng bảo vệ hệ thống cho ổ đĩa cài đặt. Khi được bật, Windows sẽ tự động tạo một điểm khôi phục mỗi khi bạn cài đặt ứng dụng, driver hoặc bản cập nhật Windows mới. Ngoài ra, bạn cũng có thể tạo điểm khôi phục thủ công hoặc cấu hình hệ thống để tạo một điểm mỗi ngày.
Nếu bạn chưa cấu hình tính năng bảo vệ hệ thống, hãy tham khảo hướng dẫn chi tiết về cách thiết lập và tạo điểm khôi phục trên Windows để chủ động bảo vệ dữ liệu của mình.
Cửa sổ System Restore trong Windows 11 với các điểm khôi phục khả dụng
2. Kích Hoạt Chức Năng Startup Repair (Sửa Chữa Khởi Động)
Chức năng Startup Repair là một tính năng khôi phục khác của Windows, có khả năng quét và khắc phục các vấn đề đã biết ngăn máy tính của bạn khởi động. Các vấn đề này bao gồm file hệ thống bị thiếu hoặc bị hỏng, boot sector hoặc Master Boot Record không chính xác, xung đột driver và ứng dụng, cũng như nhiễm phần mềm độc hại.
Để sử dụng Startup Repair, trước tiên bạn cần khởi động vào Môi trường Khôi phục Windows (Windows Recovery Environment – WinRE). Khi đã vào WinRE, điều hướng đến Advanced options (Tùy chọn nâng cao). Sau đó, chọn Troubleshoot (Khắc phục sự cố) > Advanced options (Tùy chọn nâng cao) > Startup repair (Sửa chữa khởi động) > Restart (Khởi động lại). Windows sẽ khởi động lại và cố gắng sửa chữa máy tính của bạn một cách tự động. Chức năng này đặc biệt hữu ích khi máy tính của bạn không thể vào được màn hình desktop thông thường.
Môi trường khôi phục Windows với các tùy chọn nâng cao
3. Quay Lại Phiên Bản Windows Trước Đó
Nếu máy tính của bạn không hoạt động bình thường sau một bản cập nhật gần đây, bạn có thể sử dụng tùy chọn Go Back (Quay lại) để khôi phục máy về phiên bản Windows trước đó. Đây là một tính năng tiện lợi dành cho những người dùng thường xuyên cài đặt các bản cập nhật Windows mới nhất ngay khi chúng có sẵn, vì đôi khi các bản cập nhật này có thể gây ra lỗi.
Theo mặc định, tùy chọn quay lại chỉ khả dụng trong 10 ngày sau khi bản cập nhật được cài đặt. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên cần hoàn tác các bản cập nhật, bạn có thể kéo dài thời gian quay lại Windows lên 60 ngày bằng một chỉnh sửa đơn giản trong Registry.
4. Khắc Phục Sự Cố Bằng Windows Update
Fix problems using Windows Update (Khắc phục sự cố bằng Windows Update) là tùy chọn khôi phục mới nhất cho Windows và là cách dễ nhất để cài đặt lại Windows 11. Tính năng này cho phép bạn khắc phục lỗi hỏng thành phần hệ thống bằng cách cài đặt lại phiên bản Windows hiện tại – đồng thời vẫn giữ lại các ứng dụng, tài liệu và cài đặt của bạn. Đây là một giải pháp hữu ích khi bạn muốn làm mới hệ thống mà không phải mất công cài đặt lại mọi thứ từ đầu.
Để truy cập công cụ này, hãy vào Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Recovery (Khôi phục). Tại đây, tìm Fix problems using Windows Update và nhấp vào Reinstall now (Cài đặt lại ngay). Đọc kỹ mô tả để đảm bảo bạn hiểu rõ quá trình sẽ diễn ra, sau đó nhấp OK để bắt đầu. Sau khi quá trình cài đặt lại hoàn tất, hãy khởi động lại máy tính của bạn để hoàn tất việc sửa chữa.
Ứng dụng Cài đặt trong Windows 11 hiển thị tùy chọn Khắc phục sự cố bằng Windows Update
5. Đặt Lại PC (Reset Your PC)
Một cách dễ dàng để khôi phục cài đặt gốc cho máy tính Windows của bạn là sử dụng tùy chọn Reset this PC (Đặt lại PC này) trong ứng dụng Settings (Cài đặt). Đúng như tên gọi, tùy chọn này sẽ cài đặt lại Windows để đưa máy tính của bạn về cài đặt mặc định của nhà sản xuất, loại bỏ tất cả các ứng dụng không đi kèm với hệ thống. Tuy nhiên, bạn vẫn có tùy chọn giữ lại các tệp cá nhân và cài đặt của mình trong quá trình này.
Vậy khi nào nên sử dụng tính năng đặt lại? Bạn có thể sử dụng tùy chọn đặt lại nếu máy tính của bạn không hoạt động đúng cách, để khắc phục các vấn đề về hiệu suất, hoặc đơn giản là bạn muốn bắt đầu lại từ đầu mà không cần cài đặt mới hoàn toàn. Vì đây là tùy chọn can thiệp sâu nhất trong số các giải pháp phổ biến, bạn không nên sử dụng nó trừ khi các phương pháp trên không khắc phục được vấn đề.
Để đặt lại PC của bạn:
- Truy cập Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Recovery (Khôi phục), sau đó chọn Reset this PC (Đặt lại PC này) dưới mục Recovery options (Tùy chọn khôi phục).
- Bây giờ, bạn có hai lựa chọn. Chọn Keep my files (Giữ lại tệp của tôi) để loại bỏ tất cả ứng dụng nhưng giữ lại các tệp cá nhân của bạn. Hoặc chọn Remove Everything (Xóa mọi thứ) để xóa toàn bộ dữ liệu khỏi máy tính và bắt đầu lại từ đầu.
Cửa sổ Reset This PC với các tùy chọn đặt lại trong Windows 11 - Tiếp theo, chọn cách cài đặt lại Windows: sử dụng bản sao Windows hiện có hoặc chọn Cloud Download (Tải xuống từ đám mây) để tải phiên bản mới nhất và cài đặt lại Windows.
6. Tạo Ổ Đĩa Khôi Phục (Recovery Drive)
Các tùy chọn trên bao gồm hầu hết các sự cố thông thường, nhưng nếu Windows gặp lỗi nghiêm trọng, bạn rõ ràng không thể truy cập các công cụ đó bên trong hệ điều hành. Đây là lúc ổ đĩa khôi phục phát huy tác dụng. Đây là một tùy chọn sao lưu bao gồm một bản sao môi trường Windows của bạn, bao gồm các công cụ khắc phục sự cố và các tệp hệ thống cần thiết để cài đặt lại Windows nếu cần.
Để tạo ổ đĩa khôi phục:
- Kết nối một USB trống vào máy tính của bạn. Ổ đĩa này phải có ít nhất 16GB dung lượng lưu trữ.
- Nhấp vào Start (Bắt đầu), gõ recovery drive và mở công cụ từ kết quả tìm kiếm.
- Trong hộp thoại Create a recovery drive (Tạo ổ đĩa khôi phục), đảm bảo tùy chọn Back up system files to the recovery drive (Sao lưu các tệp hệ thống vào ổ đĩa khôi phục) được chọn, sau đó nhấp Next (Tiếp theo).
Cửa sổ ứng dụng Recovery Drive đang mở trong Windows 11 - Chọn ổ USB, sau đó nhấp Next (Tiếp theo).
- Nhấp Create (Tạo). Vì Windows cần sao chép nhiều tệp vào ổ USB, quá trình này có thể mất một thời gian.
Để sử dụng ổ đĩa khôi phục, hãy kết nối USB vào máy tính và khởi động lại. Windows sẽ cố gắng khởi động từ ổ đĩa khôi phục vào môi trường khôi phục (bạn có thể khởi động thủ công từ USB nếu không tự động). Từ đó, bạn có thể chọn các tùy chọn sửa chữa nâng cao đã thảo luận trước đó, chẳng hạn như sửa chữa khởi động, quay lại bản dựng trước đó và thực hiện khôi phục hệ thống. Nếu tất cả các cách khác thất bại, bạn có thể thực hiện đặt lại để cài đặt lại Windows.
7. Sử Dụng Phương Tiện Cài Đặt Để Cài Đặt Lại Windows 11
Nếu tất cả các phương pháp khôi phục khác đều thất bại, bạn có thể cài đặt lại Windows bằng cách sử dụng phương tiện cài đặt USB. Một bản cài đặt sạch sẽ xóa tất cả dữ liệu của bạn khỏi ổ đĩa cài đặt, bao gồm các ứng dụng, cài đặt và tệp cá nhân.
Để cài đặt sạch Windows 11, bạn cần một ổ USB có khả năng boot. Sau đó, bạn có thể khởi động từ phương tiện cài đặt mới tạo và tiếp tục với quá trình cài đặt. Đây thường là giải pháp cuối cùng khi các vấn đề của hệ thống quá phức tạp và không thể khắc phục bằng các tùy chọn khôi phục thông thường.
Dù Windows cung cấp nhiều giải pháp khôi phục để phục hồi sau sự cố treo máy, tấn công phần mềm độc hại và hỏng phần cứng, điều quan trọng là phải sao lưu PC của bạn đúng cách để bảo vệ dữ liệu. Các chiến lược sao lưu này bao gồm tạo bản sao lưu ảnh hệ thống đầy đủ và sao chép ổ cứng trên Windows mà bạn có thể khôi phục ngay cả sau một lỗi phần cứng lớn.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm hoặc câu hỏi của bạn về việc khôi phục Windows trong phần bình luận bên dưới!
