Việc mở chiếc máy tính Windows mới toanh lẽ ra phải mang lại cảm giác phấn khích, nhưng thay vào đó, bạn lại phải nhìn chằm chằm vào vòng tròn quay đều khi các chương trình khởi động ì ạch. Hiệu suất chậm chạp đó rất có thể xuất phát từ bloatware, và việc loại bỏ chúng có thể ngay lập tức cải thiện tốc độ máy tính của bạn.
Tại Sao Máy Tính Windows Mới Lại Chậm?
Khi bạn mua một chiếc máy tính Windows mới, bạn kỳ vọng hiệu suất nhanh như chớp ngay từ khi bóc hộp. Rốt cuộc, nó được trang bị phần cứng mới tinh và hệ điều hành cập nhật nhất. Vậy tại sao nó vẫn cảm thấy chậm chạp? Lý do gần như chắc chắn là bloatware.
Bloatware (thường được gọi là phần mềm rác) là những phần mềm không mong muốn được các nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp cài đặt sẵn trên máy tính mới. Các chương trình này tiêu tốn tài nguyên hệ thống quý giá, chiếm không gian lưu trữ, làm hao pin và mang lại rất ít hoặc không có giá trị cho hầu hết người dùng.
Vậy, bloatware thực sự trông như thế nào? Đó là những phiên bản dùng thử của chương trình diệt virus liên tục bật lên mỗi khi bạn khởi động máy. Đó là các công cụ “kiểm tra sức khỏe” mang thương hiệu của nhà sản xuất, vốn chỉ sao chép những gì Windows đã có. Đó là những trò chơi bạn chưa từng yêu cầu, các thanh công cụ trình duyệt (toolbar), và các ứng dụng “hỗ trợ” hứa hẹn tối ưu hóa PC của bạn nhưng chủ yếu chỉ gây cản trở.
Các nhà sản xuất biện minh cho điều này bằng cách nói rằng bạn có thể thấy một số công cụ này hữu ích. Mặc dù có một số ứng dụng Windows thực sự hữu ích mà một chiếc PC mới nên có, nhưng rất nhiều phần mềm được cài đặt sẵn này thường không hữu ích và chỉ chiếm dung lượng cùng tài nguyên hệ thống.
Menu Start Windows 11 với nhiều ứng dụng cài sẵn, minh họa bloatware
Gỡ Bloatware: Chìa Khóa Tăng Hiệu Suất PC Ngay Lập Tức
Bloatware không chỉ là một cái gai trong mắt — nó còn là kẻ giết hiệu suất. Nhiều chương trình trong số này bắt đầu chạy ngầm mỗi khi bạn bật máy tính. Chúng ngốn tài nguyên RAM và CPU, khiến mọi thứ khác đều cảm thấy chậm hơn. Bạn sẽ nhận thấy thời gian khởi động lâu hơn, độ trễ khi mở ứng dụng, và đôi khi thậm chí là những cửa sổ bật lên ngẫu nhiên mời chào bạn nâng cấp hoặc mua sắm.
Với kinh nghiệm của một chuyên gia, tôi đã từng làm việc trên những chiếc máy tính hoàn toàn mới với hơn một tá chương trình bloatware tranh giành tài nguyên khi khởi động. Kết quả? Thời gian khởi động chậm, hiệu suất ì ạch, và pin laptop hao nhanh hơn bình thường.
Nhưng không chỉ dừng lại ở tốc độ. Những chương trình này còn có thể chiếm hàng gigabyte dung lượng lưu trữ mà bạn có thể dùng cho các tệp tin, ảnh hoặc trò chơi của riêng mình. Loại bỏ bloatware là một trong nhiều cách hiệu quả để tăng tốc PC Windows của bạn. Bằng cách vô hiệu hóa và gỡ cài đặt các ứng dụng không sử dụng, PC của bạn sẽ có nhiều tài nguyên hơn để hoạt động, giúp các ứng dụng chạy nhanh hơn.
Cách Loại Bỏ Bloatware Trên PC Windows Đúng Cách
Việc loại bỏ bloatware hiệu quả có nghĩa là chỉ xóa những phần mềm bạn không cần. Hãy bắt đầu bằng cách tìm kiếm các chương trình mà bạn không yêu cầu hoặc không bao giờ sử dụng. Đừng xóa bỏ mọi thứ lạ lẫm một cách bừa bãi; một số ứng dụng rất quan trọng để Windows hoạt động trơn tru. Hãy tập trung vào việc dọn dẹp bloatware rõ ràng trong khi vẫn giữ nguyên các thành phần hệ thống thiết yếu. Cách tiếp cận cẩn thận này sẽ giúp PC của bạn chạy nhanh và không gặp sự cố.
Xác Định Ứng Dụng Cần Gỡ Bỏ
Hãy bắt đầu bằng cách xem những gì đã được cài đặt trên PC của bạn. Mở Settings > Apps > Installed apps hoặc sử dụng Control Panel > Programs > Programs and Features. Cuộn qua danh sách và tìm bất kỳ thứ gì bạn không tự cài đặt. Hãy đặc biệt chú ý đến các chương trình mang tên thương hiệu PC của bạn (như Dell, HP, hoặc Lenovo), các phiên bản dùng thử của phần mềm diệt virus, thanh công cụ trình duyệt, và các trò chơi bạn không yêu cầu.
Để xác định những ứng dụng cần gỡ bỏ, hãy mở Task Manager (nhấn giữ Ctrl + Shift + Esc) và kiểm tra tab Startup. Nếu bạn thấy một loạt các chương trình được đánh dấu là “High impact” mà không phải của Microsoft, thì đây rất có thể là bloatware đang làm chậm thời gian khởi động của bạn. Bạn nên gỡ cài đặt hoặc vô hiệu hóa các chương trình này khi Windows khởi động.
Nếu bạn không chắc chắn về chức năng của một phần mềm nào đó, hãy tìm kiếm trên Google trước khi xóa nó. Một số tiện ích, ngay cả khi bạn không sử dụng, có thể quan trọng để Windows chạy trơn tru. Nhưng hầu hết thời gian, nếu nó trông giống một quảng cáo, hoạt động như một quảng cáo, hoặc liên tục nhắc nhở bạn nâng cấp, thì bạn có thể an tâm loại bỏ nó.
Kiểm tra các ứng dụng khởi động cùng Windows trong Task Manager để nhận diện bloatware
Sao Lưu Hệ Thống và Tạo Điểm Khôi Phục
Trước khi bạn bắt đầu xóa bất cứ thứ gì, hãy dành một phút để bảo vệ bản thân. Windows có một công cụ tích hợp sẵn gọi là System Restore (Khôi phục Hệ thống) cho phép bạn tạo một “ảnh chụp nhanh” về trạng thái hệ thống của mình. Chỉ cần tìm kiếm “Create a restore point” trong thanh tìm kiếm của Windows, chọn ổ đĩa chính của bạn và nhấn Create. Đặt tên cho nó là “Trước khi gỡ Bloatware” chẳng hạn. Bằng cách này, nếu bạn vô tình xóa nhầm thứ gì đó quan trọng, bạn có thể dễ dàng khôi phục lại.
Nếu bạn muốn cẩn thận hơn, hãy sao lưu các tệp quan trọng của bạn vào một ổ đĩa ngoài hoặc bộ nhớ đám mây. Đó là một công việc chỉ mất năm phút nhưng có thể giúp bạn tiết kiệm hàng giờ đau đầu sau này.
Giao diện tạo điểm khôi phục hệ thống (System Restore Point) trên Windows trước khi gỡ bloatware
Gỡ Bloatware Thủ Công Hay Dùng Công Cụ Tự Động?
Giờ là lúc thực hiện phần việc mang lại cảm giác thỏa mãn. Đối với hầu hết các chương trình của bên thứ ba, bạn có thể nhấp chuột phải vào chúng trong Start menu hoặc sử dụng nút Uninstall trong Settings. Một số ứng dụng cứng đầu, như Xbox Game Bar hoặc một số tiện ích của nhà sản xuất, có thể yêu cầu nhiều nỗ lực hơn. Đối với những trường hợp đó, bạn có thể sử dụng các lệnh PowerShell hoặc Windows Terminal để gỡ bỏ chúng. Hãy đảm bảo bạn biết mình đang xóa gì và luôn kiểm tra kỹ trước khi nhấn Enter.
Việc gỡ bloatware thủ công mất nhiều thời gian hơn một chút, nhưng nó mang lại cho bạn quyền kiểm soát hoàn toàn. Bạn sẽ biết chính xác những gì đang chạy trên PC của mình và sẽ tránh được việc vô tình xóa nhầm thứ gì đó quan trọng. Nếu bạn muốn một cách nhanh chóng hoặc triệt để hơn để dọn dẹp PC mới của mình, các công cụ và script gỡ bloatware tự động có thể giúp ích.
Gỡ cài đặt ứng dụng thủ công qua Settings trong Windows 11
Các giải pháp này quét hệ thống của bạn để tìm phần mềm không cần thiết và xóa chúng hàng loạt, giúp bạn tiết kiệm công sức gỡ cài đặt thủ công. Hầu hết các công cụ gỡ bloatware tự động được thiết kế để nhắm mục tiêu vào bloatware phổ biến, hợp lý hóa cài đặt hệ thống và tối ưu hóa hiệu suất chỉ với vài cú nhấp chuột hoặc lệnh.
Sử dụng script PowerShell để tự động gỡ bỏ bloatware của Microsoft trên Windows
Gỡ bloatware tự động hoạt động bằng cách xác định các chương trình và tính năng bạn có thể không cần, sau đó loại bỏ chúng một cách an toàn hoặc tắt chúng. Quá trình này có thể ngay lập tức giải phóng tài nguyên và làm cho PC của bạn cảm thấy nhanh hơn. Mặc dù các công cụ này tiện lợi, hãy đảm bảo tạo điểm khôi phục trước khi chạy bất kỳ công cụ dọn dẹp tự động nào, để bạn có thể dễ dàng hoàn tác các thay đổi nếu cần.
Tóm lại, gỡ bloatware tự động là một cách nhanh chóng, hiệu quả để loại bỏ phần mềm không mong muốn và khôi phục tốc độ cho PC của bạn, đặc biệt nếu bạn không thoải mái khi tự mình tìm kiếm mọi chương trình. Hãy nhớ chỉ sử dụng các công cụ và script được đánh giá tốt và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cơ bản trước khi thực hiện những thay đổi lớn.
Làm Sao Để Biết PC Đã Chạy Tối Ưu Sau Khi Gỡ Bloatware?
Sau khi gỡ bloatware, bạn sẽ muốn xác nhận những nỗ lực của mình đã mang lại hiệu quả. Một số chỉ số có thể giúp bạn xác định xem PC của mình có đang chạy ở trạng thái tốt nhất hay không:
- PC của bạn khởi động chỉ trong vài giây, không phải vài phút. Với ổ SSD, bạn sẽ thấy màn hình desktop hiện ra trong vòng dưới 15-20 giây.
- Các ứng dụng mở ngay lập tức và việc chuyển đổi giữa các chương trình cảm thấy mượt mà.
- Khi bạn kiểm tra Task Manager, mức sử dụng CPU của bạn dưới 10% và hoạt động của ổ đĩa gần như bằng không khi ở trạng thái nhàn rỗi.
- Số lượng tiến trình nền giảm khi kiểm tra Task Manager. Hầu hết các hệ thống được tối ưu hóa chạy từ 50 đến 80 tiến trình, không phải hơn 100.
- Bạn có nhiều không gian lưu trữ trống hơn và pin của bạn sử dụng được lâu hơn trong một lần sạc khi dùng laptop.
Nếu PC của bạn vẫn cảm thấy chậm chạp sau khi gỡ bloatware, hãy xem xét kiểm tra các yếu tố bổ sung như các tác vụ bảo trì tự động của Windows, các chương trình quét virus chạy ngầm hoặc các cài đặt tiết kiệm năng lượng quá mức. Đôi khi, những yếu tố này có thể tạo ra tình trạng chậm tạm thời giống như tác động của bloatware.
Máy tính xách tay Windows đã được gỡ bloatware, hoạt động mượt mà và tối ưu
Gỡ bloatware trên PC Windows mới của bạn là một trong những bước đầu tiên hiệu quả nhất để cải thiện hiệu suất. Bằng cách xác định và loại bỏ phần mềm không cần thiết được cài đặt sẵn, bạn giải phóng tài nguyên hệ thống, không gian lưu trữ và cuối cùng là quyền kiểm soát máy tính của chính mình. Quá trình này không yêu cầu kiến thức kỹ thuật sâu sắc. Bạn chỉ cần một phương pháp có hệ thống và có thể là sự hỗ trợ từ các công cụ gỡ bloatware uy tín. Hãy bắt đầu ngay để trải nghiệm một chiếc PC nhanh nhẹn và mạnh mẽ hơn!
