Khi sắm một chiếc màn hình mới, tôi thường không ngừng mày mò điều chỉnh cho đến khi nó hoàn toàn ưng ý. Thật vậy, một màn hình “nguyên bản” thường có thể quá sáng, nhiệt độ màu quá ấm hoặc bị phủ một lớp hiệu ứng hậu kỳ không cần thiết. Vì vậy, trước khi bắt đầu làm việc hay giải trí, đặc biệt là chơi game, hãy chắc chắn rằng bạn đã thực hiện những tinh chỉnh sau đây để tối ưu màn hình của mình.
Điều Chỉnh Các Thiết Lập Hình Ảnh Cơ Bản
Trước khi thực hiện bất kỳ điều gì khác, tôi luôn ưu tiên điều chỉnh các thông số cơ bản của màn hình như độ sáng, độ tương phản, gamma và độ sắc nét. Những cài đặt này thường không được tối ưu theo sở thích cá nhân ngay từ khi xuất xưởng. Ví dụ, tôi làm việc trong một văn phòng với ánh sáng dịu nhẹ, do đó tôi thường để độ sáng ở mức khoảng 60 đến 70%. Với gamma và độ tương phản, tôi thích cân bằng chúng để đảm bảo các vùng bóng tối vẫn sâu và có chiều sâu nhưng không bị mất chi tiết hoàn toàn.
- Độ sáng (Brightness): Kiểm soát công suất của đèn nền màn hình. Tăng hoặc giảm thông số này sẽ làm cho màn hình của bạn hiển thị sáng hơn hoặc tối hơn.
- Độ tương phản (Contrast) và Mức độ đen (Black Levels): Điều chỉnh sự khác biệt giữa các vùng sáng và tối. Việc tinh chỉnh những cài đặt này có thể giúp làm nổi bật các chi tiết cụ thể, dễ đọc hoặc dễ nhìn hơn khi chơi game, nhưng nếu điều chỉnh quá mức có thể dẫn đến mất chi tiết đáng kể.
- Gamma: Điều chỉnh độ sáng của hình ảnh nhưng không tác động đến đèn nền màn hình. Việc giảm giá trị gamma sẽ làm hình ảnh của bạn có vẻ sáng hơn, nhưng rất dễ làm mất chi tiết trong những khoảnh khắc sáng của game và phim.
- Độ sắc nét (Sharpness): Ảnh hưởng trực tiếp đến các cạnh của vật thể và văn bản trên màn hình. Một chút độ sắc nét có thể giúp tinh chỉnh các chi tiết, nhưng nếu cài đặt quá cao có thể gây ra hiện tượng hạt (graining) và các nhiễu ảnh khác.
Cá nhân tôi thường giữ độ sắc nét ở mức khoảng 30 đến 40. Bằng cách này, các chi tiết được làm nổi bật mà không để lại các lỗi hiển thị. Ngoài ra, tôi cũng thường đặt cài đặt khử răng cưa (anti-aliasing) trong game ở mức rất thấp, vì tôi không thích sự mờ nhòe mà nó gây ra.
Tắt Chế Độ Ánh Sáng Xanh (Blue Light Mode)
Tôi không có ác cảm với chế độ ánh sáng xanh (thực tế nó có thể khá hữu ích cho năng suất làm việc). Trước đây, tôi đã sử dụng nó để viết lách, nhưng hiện tại tôi đã chuyển sang dùng chế độ tối (dark mode) hoàn toàn. Một phần là tôi không bao giờ thích tông màu cam mà chế độ này phủ lên mọi thứ, nó khiến tôi có cảm giác như đang nhìn màn hình qua một cặp kính râm vậy.
Cách tắt tính năng Night light trên Windows 10
- Trên Windows: Mở Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Màn hình (Display). Trong phần Màu sắc (Color), đảm bảo Ánh sáng ban đêm (Night light) được đặt thành Tắt (Off).
- Trên MacOS: Mở Menu Apple > Cài đặt Hệ thống (System Settings) > Màn hình (Displays) > Night Shift. Bạn có thể vô hiệu hóa hoàn toàn, điều chỉnh cường độ, hoặc thiết lập lịch trình.
Ngoài ra, bạn cũng có thể phải tắt chế độ ánh sáng xanh trong menu OSD (On-Screen Display) của màn hình, mặc dù điều này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng mẫu màn hình.
Tôi chơi game trên cùng một máy tính và chế độ ánh sáng xanh làm giảm đáng kể chất lượng hình ảnh. Thay vì liên tục chuyển đổi giữa các cấu hình hoặc tắt chế độ ánh sáng xanh trong cài đặt hệ thống, tôi quyết định loại bỏ nó hoàn toàn và chỉ dùng chế độ tối. Cách này tiện lợi hơn rất nhiều.
Thay Đổi Nhiệt Độ Màu (Color Temperature)
Tôi luôn bị ám ảnh về nhiệt độ màu rất lâu sau khi mở hộp màn hình mới. Vì tôi chơi rất nhiều game PC, mục tiêu của tôi là tìm được nhiệt độ màu phù hợp nhất cho càng nhiều tựa game càng tốt. Tôi thường thích nhiệt độ màu lạnh hơn, khoảng 5000K trở lên, vì tôi thường chơi nhiều game thế giới mở và RPG. Nhiệt độ này thêm một sắc xanh đẹp mắt cho bầu trời, khiến nó trông tự nhiên hơn.
Ví dụ, tôi không mấy ưa thích tông màu vàng đỏ trong tựa game Horizon Forbidden West. Với sự trợ giúp của một bản mod và nhiệt độ màu lạnh hơn, ánh sáng vào ban đêm trông tuyệt đẹp dưới bầu trời xanh hơn. Nó cũng không còn vẻ xám xịt nữa!
Đặt Tần Số Quét Màn Hình (Refresh Rate)
Một màn hình mới đầy ấn tượng với tần số quét vượt quá 60Hz sẽ mặc định ở 60Hz cho đến khi bạn tự mình thay đổi. Cài đặt tần số quét của màn hình phụ thuộc vào cấu hình phần cứng của bạn. Chẳng hạn, nếu bạn sở hữu một CPU mạnh mẽ như Intel Core i9 14900K và card đồ họa NVIDIA GeForce RTX 4070 Super, việc chạy game ở tốc độ trên 60 FPS hoàn toàn khả thi. Do đó, hãy điều chỉnh tần số quét của màn hình lên mức cao hơn để tận dụng tối đa sức mạnh phần cứng.
Hướng dẫn thay đổi tần số quét màn hình trên Windows 10
- Trên Windows: Mở Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Màn hình (Display) > Cài đặt hiển thị nâng cao (Advanced display settings). Trong menu thả xuống dưới mục Tần số quét (Refresh rate), hãy thay đổi nó thành một giá trị phù hợp với nhu cầu của bạn. Ngoài ra, nếu bạn là game thủ, việc bật tốc độ làm mới biến thiên (VRR – Variable Refresh Rate) sẽ giúp giảm hiện tượng xé hình, tương tự như công nghệ G-Sync của Nvidia và FreeSync của AMD.
- Trên MacOS: Mở Menu Apple > Cài đặt Hệ thống (System Settings) > Màn hình (Displays) > Tần số quét (Refresh rate). Bạn sẽ thấy tùy chọn “ProMotion”, cho phép màn hình của bạn đạt tới 120Hz.
Bạn cũng có thể thay đổi cài đặt hiển thị trên Linux, nhưng trải nghiệm sẽ khác nhau tùy thuộc vào bản phân phối Linux mà bạn đang sử dụng.
Thay Đổi Cài Đặt Tiết Kiệm Năng Lượng
Tôi hoàn toàn ủng hộ việc tiết kiệm năng lượng, nhưng tôi không thích một màn hình tự động điều chỉnh độ sáng. Độ sáng của màn hình của tôi đã được đặt ở mức hoàn hảo ngay cả khi tôi kéo rèm và để ánh sáng tự nhiên tràn vào. Tôi không cần màn hình tự điều chỉnh quá mức.
Tôi cũng không quan tâm đến các chế độ tiết kiệm năng lượng làm giảm ánh sáng xanh, ví dụ như chức năng Smart Energy Saving của LG. Tuy nhiên, điều mà tôi luôn bật là chế độ hẹn giờ ngủ (sleep timers). Tôi là người hay quên, và đôi khi tôi quên tắt màn hình sau khi dùng xong vào buổi tối. Việc có một bộ hẹn giờ tự động tắt màn hình sau vài phút không hoạt động đã giúp kéo dài đáng kể tuổi thọ cho các màn hình của tôi. Đây cũng là cách tôi tiết kiệm năng lượng, thay vì phụ thuộc vào các tính năng như tự động điều chỉnh độ sáng.
Điều Chỉnh Độ Phân Giải và Sắp Xếp Màn Hình
Tùy thuộc vào mục đích sử dụng màn hình của bạn, bạn có thể cần kiểm tra lại độ phân giải. Hầu hết các màn hình đều mặc định ở độ phân giải cao nhất mà chúng có thể xuất ra, nhưng đó không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất và có thể gây ra các vấn đề về độ phân giải. Nếu bạn là một nhà văn, việc đặt độ phân giải lên 4K không mang lại lợi ích đáng kể nào. Tuy nhiên, đối với việc chơi game, nó chắc chắn có giá trị, miễn là bạn có phần cứng đủ mạnh để xử lý lượng điểm ảnh bổ sung.
Hướng dẫn thay đổi độ phân giải hiển thị trên Windows 10
- Trên Windows: Mở Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Màn hình (Display). Mục này nằm dưới Độ phân giải hiển thị (Display resolution). Với người sử dụng nhiều màn hình, tôi cũng muốn đảm bảo rằng các màn hình của mình được sắp xếp đúng cách, bạn có thể tìm thấy tùy chọn này ở đầu trang Màn hình (Display).
- Trên MacOS: Mở Menu Apple > Cài đặt Hệ thống (System Settings) > Màn hình (Displays) > Sắp xếp (Arrange). Sau đó, bạn có thể kéo các màn hình đã kết nối đến bất kỳ vị trí sắp xếp nào bạn muốn. Nhấp vào Xong (Done) khi đã ưng ý.
Hãy đảm bảo rằng cài đặt độ phân giải của bạn tương thích với phần cứng và cũng phù hợp với cấu hình màn hình hiện tại.
Kích Hoạt Chế Độ Game Mode
Vì tôi chơi vô số thể loại game, từ cạnh tranh đến giải trí, việc bật Chế độ Game Mode để giảm độ trễ đầu vào (input lag) là vô cùng quan trọng. Nếu bạn là một tín đồ của các tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất, ít độ trễ đầu vào hơn có nghĩa là các hành động của bạn sẽ được thực hiện nhanh hơn. Ví dụ, chiếc Smart TV Vizio của tôi sẽ tự động phát hiện khi một máy console được bật và ngay lập tức chuyển sang Chế độ Game Mode.
Tính năng này cũng giúp giảm hiện tượng mờ chuyển động (motion blur). Mờ chuyển động vốn đã rất khó chịu trong game, và màn hình có thể làm trầm trọng thêm hiệu ứng này bằng các quá trình xử lý hậu kỳ. Chế độ Game Mode sẽ loại bỏ điều đó, nhưng bạn cũng nên cân nhắc tắt (hoặc giảm) mờ chuyển động ngay trong cài đặt của trò chơi.
Đó là tất cả – một khi tôi đã thay đổi tất cả các cài đặt này trên một màn hình mới, tôi biết rằng nó đã sẵn sàng cho mọi tác vụ và trải nghiệm của mình. Quá trình làm quen vẫn có thể mất một đến hai tuần, nhưng những cài đặt cụ thể này thường có thể áp dụng từ màn hình này sang màn hình khác.
