Cảnh báo “Dung lượng bộ nhớ sắp đầy” là nỗi ám ảnh với nhiều người dùng máy tính. Ổ đĩa chính thường đầy lên nhanh hơn tốc độ chúng ta có thể dọn dẹp, gây ra tình trạng giảm hiệu suất và sự khó chịu. Tuy nhiên, việc tối ưu không gian lưu trữ và giải phóng dung lượng ổ cứng một cách triệt để mà không làm mất dữ liệu quan trọng là hoàn toàn khả thi. Với vai trò là chuyên gia công nghệ tại thuthuatonline.net, chúng tôi sẽ chia sẻ bốn chiến lược hiệu quả đã được kiểm chứng, giúp bạn quản lý không gian lưu trữ một cách thông minh, biến nỗi lo về ổ cứng đầy trở thành quá khứ.
1. Nén và Lưu Trữ Tệp Ít Dùng Sang Ổ Cứng Ngoài
Một trong những cách hiệu quả nhất để quản lý không gian lưu trữ là nén và lưu trữ các tệp mà bạn không thường xuyên truy cập. Thay vì xóa các dự án cũ, ảnh hay video, bạn có thể nén chúng lại và di chuyển sang ổ cứng ngoài hoặc các thiết bị lưu trữ phụ. Phương pháp này giúp tiết kiệm đáng kể dung lượng trên ổ đĩa chính mà vẫn đảm bảo an toàn cho dữ liệu.
Đối với việc nén tệp, chúng tôi ưu tiên sử dụng 7-Zip nhờ tỷ lệ nén cao vượt trội, đặc biệt khi sử dụng định dạng 7z. Điều này giúp tạo ra các tệp lưu trữ nhỏ hơn, tiết kiệm không gian đĩa và tăng tốc độ truyền tải tệp. 7-Zip là phần mềm mã nguồn mở và hoàn toàn miễn phí, với cộng đồng phát triển lớn mạnh liên tục cải tiến. Ngoài ra, với người dùng Android, ZArchiver là lựa chọn tuyệt vời để tạo các tệp ZIP trực tiếp trên điện thoại thông minh trước khi chuyển chúng sang ổ cứng ngoài.
Giao diện phần mềm 7-Zip đang nén các tệp tin để giải phóng dung lượng ổ cứng
Khi nén tệp để giải phóng dung lượng trên ổ đĩa ngoài, điều quan trọng cần lưu ý là tránh nén toàn bộ ổ đĩa hệ thống. Mặc dù Windows có tùy chọn “nén ổ đĩa này để tiết kiệm không gian” trong thuộc tính ổ đĩa, chúng tôi không khuyến nghị sử dụng nó trên ổ đĩa hệ thống chính (thường là ổ C:) vì có thể dẫn đến mất ổn định hệ thống và giảm hiệu suất đáng kể. Thay vào đó, hãy chọn lọc nén từng thư mục và tệp riêng lẻ.
Đối với các tệp hiếm khi truy cập nhưng cần giữ lại (như kho lưu trữ dự án cũ, ảnh gia đình), bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
- Chọn các tệp bạn muốn lưu trữ.
- Nhấp chuột phải và chọn tùy chọn Add to archive (Thêm vào kho lưu trữ) của 7-Zip.
- Chọn mức độ nén mạnh (chúng tôi thường sử dụng Normal để cân bằng giữa thời gian nén và kích thước tệp).
- Di chuyển tệp đã nén đến thiết bị lưu trữ ngoài của bạn.
Kinh nghiệm cho thấy không phải tất cả các loại tệp đều nén hiệu quả như nhau. Các tệp đã được nén trước đó (như JPG, MP3 và hầu hết các định dạng video) sẽ không nén được nhiều hơn. Ngược lại, tài liệu văn bản, tệp hình ảnh định dạng RAW và dữ liệu chưa nén sẽ đạt hiệu quả nén đặc biệt tốt. Để quản lý tốt hơn, chúng tôi khuyến nghị tạo nhiều kho lưu trữ nhỏ thay vì một tệp khổng lồ duy nhất, và sắp xếp chúng theo loại nội dung (ảnh, video, tài liệu). Cách tiếp cận này giúp dễ dàng quản lý các bản sao lưu và tiết kiệm thời gian khi cần truy cập các tệp cụ thể.
2. Chuyển Toàn Bộ Dữ Liệu Lớn Sang Hệ Thống Lưu Trữ Mạng (NAS)
Sau khi nén các tệp, bạn có thể giữ chúng trên ổ cứng ngoài hoặc chuyển sang hệ thống NAS (Network Attached Storage) cá nhân. Xây dựng một hệ thống NAS có thể đơn giản đến bất ngờ, thậm chí có thể tận dụng một chiếc laptop gaming cũ ít được dùng đến. Việc này là một trong những cách thực tế để tái sử dụng laptop cũ và tạo ra một trung tâm lưu trữ dữ liệu mạnh mẽ, luôn sẵn sàng truy cập. Một hệ thống NAS cá nhân với cấu hình như CPU Intel Core i5 thế hệ 2 và 8GB RAM, cùng với nâng cấp ổ đĩa lưu trữ, có thể hoạt động hiệu quả. Chúng tôi đã cài đặt TrueNAS làm hệ điều hành, mang lại các tùy chọn quản lý lưu trữ linh hoạt và giao diện dễ sử dụng. Dĩ nhiên, bạn cũng có thể mua một thiết bị NAS dựng sẵn để tiết kiệm thời gian thiết lập.
Việc chuyển tệp sang NAS trở nên đơn giản nhờ tính năng chia sẻ tệp qua mạng. Trên máy tính Windows, chúng tôi sử dụng giao thức SMB (Server Message Block) tích hợp sẵn để truy cập các thư mục chia sẻ trên TrueNAS trực tiếp qua File Explorer. Sự tích hợp này mang lại cảm giác như đang làm việc với bất kỳ thư mục nào khác trên máy tính, cho phép kéo và thả các tệp lớn hoặc toàn bộ thư mục một cách dễ dàng. Đối với việc chuyển tệp từ điện thoại thông minh, CX File Explorer là ứng dụng được lựa chọn, kết nối với NAS bằng cùng giao thức SMB. Ứng dụng này cung cấp giao diện trực quan để duyệt và di chuyển tệp giữa điện thoại và NAS, giúp dễ dàng giải phóng ảnh, video hoặc tài liệu không dây.
Điều chúng tôi yêu thích nhất ở hệ thống NAS là sự linh hoạt mà nó mang lại. Ngoài việc đóng vai trò là bộ nhớ mở rộng, nó còn có thể được cấu hình để chạy Plex Media Server, biến nó thành một nền tảng truyền phát đa phương tiện riêng tư. Hệ thống này cũng tiêu thụ ít điện năng hơn đáng kể so với việc chạy một máy tính để bàn đầy đủ 24/7, đây là một điểm cộng lớn về hiệu quả năng lượng.
3. Loại Bỏ Các Tệp Trùng Lặp Với Công Cụ Chuyên Dụng
Trước khi tiến hành lưu trữ hoặc chuyển tệp, việc loại bỏ các bản sao trùng lặp là vô cùng quan trọng. Các tệp trùng lặp không chỉ chiếm một lượng lớn không gian lưu trữ mà còn làm giảm hiệu suất hệ thống bằng cách tạo ra dữ liệu không cần thiết để máy tính xử lý. Đây là một bước then chốt trong quá trình giải phóng dung lượng ổ cứng.
Sau khi thử nghiệm nhiều tùy chọn, chúng tôi đã chọn TreeSize làm công cụ ưu tiên. TreeSize bao gồm tính năng tìm tệp trùng lặp vừa đơn giản vừa hiệu quả. Bạn có thể bắt đầu quét trùng lặp từ giao diện chính, cho phép quét các ổ đĩa hoặc thư mục cụ thể để tìm các tệp dư thừa. Công cụ này cũng cho phép lựa chọn các bộ lọc so sánh khác nhau, như tên, kích thước, ngày hoặc nội dung tệp bằng cách sử dụng checksum để đạt độ chính xác cao hơn. Mặc dù so sánh dựa trên checksum có thể chậm hơn, nhưng nó đảm bảo rằng chỉ các bản sao thực sự trùng lặp mới được đánh dấu, giảm thiểu rủi ro báo động sai.
Giao diện phần mềm TreeSize hiển thị các tệp trùng lặp và phân tích dung lượng ổ đĩa
Điều chúng tôi đặc biệt yêu thích ở TreeSize là các bộ lọc hữu ích, cho phép tìm kiếm các tệp có kích thước lớn hơn một mức nhất định hoặc theo loại tệp cụ thể, giúp quá trình tìm kiếm nhanh hơn và có mục tiêu hơn. Khi các tệp trùng lặp được tìm thấy, bạn có thể xem xét kết quả, xem trước tệp và xóa hoặc lưu trữ chúng một cách an toàn.
Dưới đây là các quy tắc cơ bản cần tuân thủ khi quét tìm tệp trùng lặp:
- Không bao giờ quét các thư mục hệ thống (như Windows hoặc Program Files).
- Tập trung vào các thư mục chứa nhiều dữ liệu trước tiên (Downloads, Documents, Pictures).
- Luôn xem trước tệp trước khi xóa để đảm bảo bạn giữ đúng phiên bản.
- Sử dụng bộ lọc để thu hẹp tìm kiếm theo loại tệp, kích thước hoặc ngày.
Bằng cách sử dụng công cụ tìm tệp trùng lặp, chúng tôi đã tiết kiệm được một lượng lớn không gian lưu trữ bằng cách loại bỏ các bản sao ảnh, tệp tải xuống và các bản sao lưu đã bị lãng quên.
4. Tự Động Dọn Dẹp Với Storage Sense Của Windows
Storage Sense là một trong những tính năng của Windows mà theo chúng tôi nên được bật mặc định. Công cụ tự động này giúp ngăn chặn các trường hợp khẩn cấp về không gian lưu trữ bằng cách dọn dẹp các tệp không cần thiết trước khi ổ đĩa của bạn đạt đến dung lượng giới hạn quan trọng. Đây là một giải pháp chủ động tuyệt vời để duy trì dung lượng và hiệu suất cho máy tính của bạn.
Storage Sense hoạt động trên ổ đĩa hệ thống của bạn (thường là C:) và có thể được cấu hình để chạy tự động khi thiết bị của bạn còn ít dung lượng đĩa. Để kích hoạt nó, bạn chỉ cần vào Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Storage (Lưu trữ) và bật Storage Sense sang trạng thái On (Bật).
Cài đặt Storage Sense trong Windows 11 giúp tự động dọn dẹp không gian lưu trữ
Điều làm cho Storage Sense trở nên đặc biệt hữu ích là khả năng nhắm mục tiêu vào các loại tệp cụ thể. Chúng tôi đã cấu hình để nó tập trung vào:
- Các tệp tạm thời và Thùng rác (dọn dẹp tự động sau 30 ngày).
- Các tệp đã tải xuống chưa được sửa đổi trong 60 ngày.
- Các bản cài đặt Windows trước đó (có thể chiếm hơn 20GB sau các bản cập nhật).
Chúng tôi đặc biệt thích tính năng không xâm phạm của Storage Sense. Nó sẽ không chạm vào các tệp hoặc ứng dụng thiết yếu của bạn vì nó chỉ xóa các tệp tạm thời và các mục an toàn để xóa. Đối với những người lo lắng về việc vô tình mất các bản tải xuống quan trọng, bạn có thể loại trừ các thư mục cụ thể khỏi quá trình dọn dẹp tự động hoặc điều chỉnh cài đặt thời gian theo ý muốn của mình.
Trên hệ thống của chúng tôi, việc dọn dẹp thường xuyên bằng Storage Sense đã ngăn chặn các sự cố giảm hiệu suất đột ngột từng xảy ra khi ổ đĩa gần đầy dung lượng. Cách tiếp cận chủ động này có nghĩa là chúng tôi hiếm khi thấy các cảnh báo “dung lượng đĩa thấp” nữa, và máy tính duy trì hiệu suất ổn định.
Bằng cách triển khai bốn chiến lược này, chúng tôi đã chuyển đổi tình trạng lưu trữ từ việc liên tục lo lắng về không gian sang một hệ thống hợp lý, đáng tin cậy, giúp giữ an toàn và dễ dàng truy cập các tệp quan trọng. Với các công cụ và thói quen phù hợp, việc quản lý không gian lưu trữ không còn là một công việc vặt mà chỉ đơn giản là một phần trong thói quen của chúng tôi, và các ổ đĩa của chúng tôi chưa bao giờ đầy kể từ đó.
Hãy chia sẻ ý kiến hoặc những thủ thuật giải phóng dung lượng ổ cứng yêu thích của bạn trong phần bình luận bên dưới!
