Là một người luôn cố gắng duy trì mối quan hệ tốt đẹp với hàng xóm, tôi không ngờ rằng điều đó lại bao gồm cả việc chia sẻ mạng Wi-Fi của mình. Một ngày nọ, tôi nhận thấy có những mẫu hình lạ trong biểu đồ sử dụng internet và khi kiểm tra bộ định tuyến (router), tôi phát hiện ra một danh sách các thiết bị khách không được phép. Tình trạng đường truyền chậm chạp, hay giật lag khi xem video hoặc gọi điện video đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc làm tại nhà của tôi. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết cách tôi phát hiện và thành công trong việc chặn người dùng ké Wi-Fi, đồng thời tăng cường bảo mật cho hệ thống mạng gia đình.
Làm Thế Nào Tôi Phát Hiện Hàng Xóm Đang Dùng Ké Wi-Fi?
Gần đây, tôi nhận thấy tốc độ mạng internet của mình không còn được như trước. Các trang web tải chậm, video YouTube liên tục bị gián đoạn (buffering), và các cuộc gọi video thường xuyên bị đứng hình hoặc mất kết nối. Ban đầu, tôi cho rằng đây chỉ là tình trạng tạm thời, có thể do nhà cung cấp dịch vụ hoặc vấn đề thời tiết. Kết nối của tôi đã từng chậm trước đây nên tôi không quá bận tâm.
Tuy nhiên, tình trạng này bắt đầu xảy ra thường xuyên hơn. Điều lạ là không chỉ chậm vào giờ cao điểm, mà ngay cả vào ban đêm, mạng cũng hoạt động rất kém. Vì tôi làm việc tại nhà, một kết nối internet ổn định là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với công việc; tôi không thể chấp nhận một đường truyền chập chờn gây cản trở.
Tôi đã thử khởi động lại bộ định tuyến vài lần với hy vọng khắc phục sự cố, nhưng vấn đề vẫn tiếp diễn. Sau đó, tôi gọi cho nhà cung cấp dịch vụ internet, và họ khẳng định mọi thứ đều ổn định từ phía họ. Vì vậy, tôi quyết định kiểm tra xem có bao nhiêu thiết bị thực sự đang kết nối vào mạng Wi-Fi của mình.
Tôi đăng nhập vào bảng điều khiển quản trị của bộ định tuyến (router admin panel), một việc mà tôi đã không làm trong một thời gian dài. Thông thường, bạn chỉ cần gõ địa chỉ 192.168.0.1 hoặc 192.168.1.1 vào trình duyệt web, sau đó nhập tên người dùng và mật khẩu quản trị. Trong trường hợp của tôi, tôi chưa bao giờ bận tâm thay đổi chúng, vì vậy mật khẩu vẫn là mật khẩu mặc định được in ở mặt sau của bộ định tuyến.
Người dùng đang cầm bộ định tuyến Wi-Fi để kiểm tra thông tin đăng nhập mặc định phía sau thiết bị.
Trong bảng điều khiển của router, tôi kiểm tra các thiết bị đang kết nối. Có tới 11 thiết bị trên mạng Wi-Fi của tôi, nhưng tôi chỉ nhớ đã kết nối 6 thiết bị. Đột nhiên, tôi nhận ra rằng mình đã không cập nhật mật khẩu Wi-Fi trong nhiều năm. Bất kỳ ai có mật khẩu cũ đều có thể vẫn đang sử dụng hoặc chia sẻ nó.
Các Bước Chặn Hàng Xóm Dùng Ké Wi-Fi Và Tăng Cường Bảo Mật
Sau khi đã xác định được “thủ phạm” thực sự, đã đến lúc tôi phải cắt đứt mối liên kết này.
1. Thay Đổi Mật Khẩu Đăng Nhập Router Và Mật Khẩu Wi-Fi
Giao diện các menu trên bộ định tuyến Wi-Fi của bạn có thể có tên gọi khác nhau, nhưng chúng sẽ tương tự và đủ dễ để bạn tự tìm hiểu.
Điều đầu tiên tôi làm là thay đổi mật khẩu đăng nhập router. Ở đây, đừng nhầm lẫn mật khẩu router với mật khẩu Wi-Fi. Mật khẩu router dùng để truy cập vào các cài đặt của router, trong khi mật khẩu Wi-Fi dùng để kết nối các thiết bị của bạn với internet. Trong trường hợp này, bạn sẽ muốn thay đổi mật khẩu Wi-Fi sang một mật khẩu mạnh hơn để đảm bảo khó đoán và khó truy cập.
Trong phần cài đặt router, tôi điều hướng đến mục Network (Mạng) và chọn mạng Wi-Fi của mình. Bạn có thể đang sử dụng bộ định tuyến băng tần kép, nghĩa là bạn có hai băng tần Wi-Fi là 2.4GHz và 5GHz. Tuy nhiên, bạn thường có thể sử dụng cùng một mật khẩu cho cả hai để dễ sử dụng. Tại đây, tôi đã thay thế mật khẩu Wi-Fi cũ bằng một mật khẩu an toàn hơn, sử dụng kết hợp chữ cái viết hoa và viết thường, số, và các ký tự đặc biệt.
Sau khi nhấn Save (Lưu), bất kỳ thiết bị nào không sử dụng mật khẩu Wi-Fi mới này đều sẽ bị ngắt kết nối khỏi mạng Wi-Fi của tôi. Nhược điểm là điều này cũng bao gồm các thiết bị cá nhân của tôi, nhưng nó đồng nghĩa với việc không ai bên ngoài mạng của tôi có thể truy cập được.
Trong cùng bảng điều khiển router, tôi điều hướng đến mục Maintenance (Bảo trì) và nhấp vào Password (Mật khẩu). Nếu bộ định tuyến của bạn không có thông tin đăng nhập được in ở mặt sau, hãy thử sử dụng “admin” cho cả tên người dùng và mật khẩu; đó thường là mặc định nếu bạn chưa thay đổi. Thông tin đăng nhập mặc định cho hầu hết các bộ định tuyến đều có sẵn công khai trên mạng (thật không may!).
Giao diện quản lý bộ định tuyến hiển thị các trường để thay đổi mật khẩu đăng nhập router, bao gồm mật khẩu hiện tại, mật khẩu mới và xác nhận mật khẩu.
Sau khi nhập mật khẩu hiện tại, tôi tạo một mật khẩu mới và nhập lại để xác nhận. Tôi cũng thêm một gợi ý mật khẩu, một lời nhắc nhỏ mà tôi có thể hiểu nếu sau này tôi quên. Sau khi nhập mật khẩu mới và nhấp vào Save, bộ định tuyến của tôi đã được bảo mật.
2. Bật Bảo Mật WPA3 (Hoặc WPA2 Nếu Không Hỗ Trợ WPA3)
Sau khi cập nhật mật khẩu router và Wi-Fi, tôi cũng muốn kiểm tra xem bảo mật Wi-Fi của mình có được cập nhật hay không. Wi-Fi sử dụng mã hóa để ngăn chặn những kẻ xâm nhập, nhưng các giao thức cũ hơn như WEP, WPA và thậm chí cả WPA2 có thể bị bẻ khóa khá dễ dàng.
Tôi đăng nhập vào bảng điều khiển quản trị của router bằng thông tin đăng nhập mới và điều hướng đến Network > Wireless (Mạng > Không dây). Cách diễn đạt chính xác có thể khác nhau tùy thuộc vào thương hiệu router, nhưng bạn thường sẽ tìm thấy nó trong phần cài đặt không dây. Trong khu vực SSID Configuration (Cấu hình SSID), tôi kiểm tra cài đặt bảo mật Wi-Fi của mình. Router của tôi không hỗ trợ WPA3 (bảo mật mới nhất và mạnh nhất) nhưng cung cấp WPA2 (AES), một lựa chọn đáng tin cậy cho hầu hết các mạng gia đình.
Nếu router của bạn cho phép bạn chọn giữa WPA AES và TKIP, hãy luôn chọn AES (Advanced Encryption Standard). TKIP đã lỗi thời và kém an toàn hơn, trong khi AES mạnh hơn, được sử dụng trong WPA2 và WPA3. Vì WPA3 không khả dụng, tôi đã chọn WPA2 và nhấp vào Save để áp dụng các thay đổi.
Bạn cũng có thể thấy một tùy chọn cho bảo mật Wi-Fi hỗn hợp WPA2/WPA3. Nếu tùy chọn này khả dụng (với AES), hãy chọn nó vì nó cung cấp mã hóa cho tất cả các thiết bị trên mạng của bạn, dù cũ hay mới.
3. Tắt Chức Năng Phát Sóng SSID (Ẩn Tên Wi-Fi)
SSID (Service Set Identifier) về cơ bản là tên của mạng Wi-Fi của bạn. Theo mặc định, hầu hết các bộ định tuyến đều bật tính năng này, nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể nhìn thấy mạng của bạn khi quét các mạng khả dụng. Nhưng nếu bạn tắt tính năng đó, Wi-Fi của bạn sẽ trở nên vô hình với người khác và bạn chỉ có thể kết nối với nó nếu bạn biết chính xác tên của nó.
Trong cài đặt router của bạn, hãy chuyển đến menu bên trái và nhấp vào Network > Wireless (Mạng > Không dây). Nếu bạn không thấy các tùy chọn chính xác, hãy tìm kiếm một cái gì đó tương tự dựa trên kiểu router của bạn. Trong phần Cấu hình SSID, chọn Enable SSID (Bật SSID), sau đó sử dụng menu thả xuống để chọn Disable (Tắt). Khi bạn làm điều đó, mạng Wi-Fi của bạn sẽ không còn hiển thị với người khác nữa.
Cài đặt cấu hình SSID trong giao diện router với tùy chọn tắt phát sóng tên mạng Wi-Fi (Disable SSID broadcasting) được chọn để ẩn mạng.
Bây giờ, nếu bạn muốn cho phép một số người hoặc thiết bị nhất định vẫn kết nối với mạng của mình thì sao? Đó là lúc tính năng lọc địa chỉ MAC phát huy tác dụng, mà tôi sẽ đề cập trong phần tiếp theo.
4. Sử Dụng Lọc Địa Chỉ MAC (MAC Address Filtering)
Mỗi thiết bị, như điện thoại hoặc máy tính xách tay của bạn, đều có địa chỉ MAC (Media Access Control) riêng biệt. Với tính năng lọc MAC, tôi có thể tạo một danh sách các thiết bị đáng tin cậy và chặn mọi thứ khác, ngay cả khi ai đó biết mật khẩu Wi-Fi.
Để bắt đầu, trước tiên tôi đã thu thập địa chỉ MAC của các thiết bị của mình:
- Trên Windows, tìm địa chỉ MAC trong Settings (Cài đặt) > Network & Internet (Mạng & Internet) > Wi-Fi > Hardware properties (Thuộc tính phần cứng).
- Trên macOS, truy cập System Settings (Cài đặt hệ thống) > Network (Mạng) > [Tên kết nối Wi-Fi] > Details (Chi tiết) > Hardware (Phần cứng).
- Trên Linux, mở cửa sổ terminal và nhập
ifconfig, sau đó ghi lại địa chỉ MAC của bạn. - Trên Android, nó nằm trong Settings (Cài đặt) > About Phone (Giới thiệu điện thoại) > Status (Trạng thái) > Wi-Fi MAC address (Địa chỉ MAC Wi-Fi).
- Trên iPhone, tôi tìm thấy nó trong Settings (Cài đặt) > General (Cài đặt chung) > About (Giới thiệu) > Wi-Fi Address (Địa chỉ Wi-Fi).
Sau khi có địa chỉ, tôi đăng nhập vào bảng điều khiển quản trị của router và chuyển đến Security (Bảo mật) > MAC Filter (Bộ lọc MAC) (tên menu có thể khác nhau tùy theo router).
Trong phần Wi-Fi SSID, tôi tìm thấy MAC Filter Mode (Chế độ lọc MAC) và đặt nó thành Allowed (Cho phép). Điều này có nghĩa là chỉ các thiết bị trong danh sách được phê duyệt của tôi mới có thể kết nối.
Giao diện cài đặt bộ lọc địa chỉ MAC trên router, cho phép người dùng thêm địa chỉ MAC của các thiết bị được phép kết nối vào mạng Wi-Fi.
Sau đó, tôi thêm địa chỉ MAC và lưu các thay đổi; Wi-Fi của tôi đã trở thành một mạng riêng tư, chỉ hiển thị với các thiết bị mà tôi tin tưởng.
Vậy đó là cách tôi đã bắt được ai đó đang dùng trộm Wi-Fi của mình và giành lại quyền kiểm soát. Nếu internet của bạn có vẻ bất thường hoặc bạn thấy các thiết bị lạ kết nối, hãy thử đăng nhập vào router của bạn. Ngay cả việc chỉ cập nhật cài đặt bảo mật hoặc thay đổi mật khẩu mặc định cũng có thể làm cho mạng của bạn an toàn hơn rất nhiều. Hãy thực hiện ngay hôm nay để bảo vệ mạng Wi-Fi gia đình và trải nghiệm internet mượt mà hơn!
