Học trực tuyến thường khiến chúng ta choáng ngợp với lượng thông tin khổng lồ và thiếu cấu trúc rõ ràng. Tuy nhiên, quá trình này không nhất thiết phải khó khăn nếu bạn biết cách tận dụng những khoảng thời gian nhỏ mỗi ngày để học. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ sáu loại prompt (lệnh) có thể tái sử dụng để biến ChatGPT thành một gia sư cá nhân, giúp bạn học tập hiệu quả hơn.
1. Thiết Lập Khóa Học Vi Mô Cá Nhân Với ChatGPT
ChatGPT có khả năng thiết kế một lộ trình học tập vi mô (microlearning) phù hợp với nhu cầu của bạn. Để tối ưu hiệu quả, chúng tôi khuyến nghị bạn nên chọn một lĩnh vực hẹp trong một chủ đề lớn, giúp các buổi học vi mô trở nên cụ thể và tập trung hơn.
Bạn có thể bắt đầu với prompt sau để xây dựng khóa học của mình:
Bạn là một chuyên gia giáo dục có khả năng thiết kế các khóa học microlearning phù hợp với lý thuyết học tập kiến tạo. Tôi muốn sử dụng microlearning để cải thiện kiến thức của mình về [Chủ đề]. Chúng ta bắt đầu nhé?Ví dụ, để cải thiện kỹ năng nấu ăn bằng cách tìm hiểu về hóa học thực phẩm cơ bản, bạn có thể khởi động như sau:
Cấu trúc khóa học microlearning được thiết kế bởi ChatGPT
2. Kích Hoạt Học Tập Tương Tác Cùng ChatGPT
Các prompt tương tác sẽ thúc đẩy bạn chủ động tham gia vào quá trình học tập. Việc đối thoại hai chiều với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT giúp bạn xây dựng và củng cố sự hiểu biết của mình một cách tích cực.
Áp Dụng Kỹ Thuật Feynman để Nâng Cao Hiểu Biết
Một trong những phương pháp hiệu quả là kỹ thuật Feynman, được đặt tên theo thói quen học tập của nhà vật lý nổi tiếng Richard Feynman. Bạn có thể sử dụng prompt sau:
Chúng ta hãy thảo luận về một chủ đề tôi đang tìm hiểu. Hãy đặt câu hỏi cho tôi về [Chủ đề] để làm sâu sắc thêm hiểu biết của tôi. Nếu cần, hãy thử thách tôi – tôi muốn phát hiện bất kỳ lỗ hổng hoặc hiểu lầm nào.Kiểu học tập đối thoại này sẽ nhanh chóng giúp bạn nhận ra những kiến thức còn thiếu sót.
Kỹ thuật Feynman giúp microlearning hiệu quả hơn với ChatGPT
Thử Thách Đúng/Sai và Nhận Diện Thuật Ngữ
- Prompt Thử Thách Đúng/Sai: Đây là cách kiểm tra kiến thức nhanh chóng. Yêu cầu AI tạo các câu hỏi đúng/sai về một chủ đề. Những bài kiểm tra nhanh này giúp bạn nhận diện những gì đã nắm vững và những gì cần chú ý hơn.
- Prompt Nhận Diện “Ai Là Ai”: Hoạt động như các thẻ ghi nhớ kỹ thuật số. Chúng đặc biệt hữu ích khi học các thuật ngữ mới, lý thuyết hoặc nhân vật quan trọng. Cách tiếp cận này giúp bạn nhanh chóng ghi nhớ và tăng cường sự tự tin.
3. Phân Tích và Cấu Trúc Nội Dung Học Tập
Việc chia nhỏ thông tin thành các phần nhỏ giúp quá trình học bớt đáng sợ và hiệu quả hơn.
Xây Dựng Bài Học Vi Mô Ngắn Gọn
Các prompt cấu trúc bài học vi mô rất hữu ích cho việc này. Thông thường, bạn có thể yêu cầu AI:
Giải thích [khái niệm] này trong năm phút. Hãy giữ cho nó đơn giản và bao gồm một ví dụ thực tế.Các bài học ngắn gọn rất dễ tiếp thu và giúp cải thiện khả năng tập trung của bạn.
Thiết Lập Chuỗi Bài Học Logic
Các prompt chuỗi học tập giúp bạn xây dựng kiến thức từng bước. Bạn có thể yêu cầu ChatGPT:
Chia chủ đề này thành năm bài học. Mỗi bài học nên xây dựng một cách logic dựa trên bài trước nhưng vẫn có ý nghĩa độc lập.Phương pháp này đảm bảo bạn hiểu đầy đủ từng phần trước khi chuyển sang phần tiếp theo.
Tối Ưu Hóa Học Tập Với Hỗ Trợ Đa Phương Tiện
Các prompt hỗ trợ đa phương tiện phục vụ người học trực quan. Yêu cầu một lời giải thích nhanh, một sơ đồ trực quan và sau đó là một câu hỏi trắc nghiệm. Việc kết hợp văn bản và hình ảnh giúp cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ.
4. Củng Cố Kiến Thức Với Ôn Tập Ngắt Quãng
Ôn tập thường xuyên là yếu tố then chốt để ghi nhớ kiến thức lâu dài. Các prompt ôn tập ngắt quãng (spaced repetition) giúp đảm bảo các khái niệm quan trọng luôn được giữ mới trong trí nhớ của bạn. Mặc dù chưa hoàn hảo, bạn cũng có thể tự thiết kế hệ thống ôn tập ngắt quãng của riêng mình với các tác vụ của ChatGPT.
Nhận Định Thực Tế Hàng Ngày
Một vài prompt về mẹo thực tế hàng ngày có thể giúp bạn duy trì sự gắn kết liên tục. Ví dụ, hãy hỏi:
Hãy cho tôi một nhận định thực tế về chủ đề này mà tôi có thể sử dụng ngay hôm nay.Việc tiếp nhận thông tin theo từng liều lượng nhỏ, hàng ngày, sẽ tăng cường đáng kể khả năng ghi nhớ dài hạn của bạn.
Tổng Kết Điểm Nổi Bật Hàng Tuần
Các prompt tổng hợp điểm nổi bật hàng tuần sẽ tóm tắt những gì bạn đã học được mỗi tuần. Hỏi AI:
Ba điều quan trọng nhất tôi nên nhớ về các bài học trong tuần này là gì?Việc xem lại hàng tuần một cách đều đặn sẽ củng cố sự hiểu biết của bạn.
Lên Kế Hoạch Ôn Tập Ngắt Quãng Chi Tiết
Các prompt ôn tập ngắt quãng được cấu trúc để củng cố trí nhớ trong thời gian dài hơn. Bạn có thể lên lịch các tác vụ trong ChatGPT với một prompt đơn giản:
Kiểm tra tôi về khái niệm này sau ba ngày, sau đó một tuần nữa, và một lần nữa sau hai tuần.Việc lặp lại thường xuyên sẽ neo thông tin một cách an toàn vào tâm trí bạn.
5. Học Hỏi Từ Các Kịch Bản Thực Tế
Học tập thông qua các kịch bản giúp đặt kiến thức vào các ngữ cảnh thực tiễn. Nó biến các khái niệm trừu tượng trở nên cụ thể và phù hợp.
Phân Tích Tình Huống Thực Tiễn
Các prompt tình huống thực tiễn thúc đẩy bạn áp dụng các khái niệm thông qua các ví dụ trong thế giới thực. Yêu cầu AI:
Hãy cung cấp cho tôi một tình huống thực tiễn nhanh, ba phút, minh họa khái niệm này đang hoạt động.Các ví dụ đời thực giúp bạn nhìn thấy sự tương đồng và ứng dụng, đồng thời củng cố trí nhớ và khả năng gợi nhớ.
Hướng dẫn ChatGPT cung cấp các case study cho microlearning
Giải Quyết Vấn Đề Trong Môi Trường Giả Định
Các prompt kịch bản giúp bạn áp dụng lý thuyết một cách thực tế. Bạn có thể thử prompt này:
Hãy cho tôi một kịch bản tại nơi làm việc nơi tôi cần áp dụng khái niệm này. Hướng dẫn tôi từng bước trong quá trình ra quyết định.Điều này giúp bạn nắm bắt cách các khái niệm vận hành trong môi trường thực tế.
Rèn Luyện Kỹ Năng Phân Tích Với Bài Toán Cụ Thể
Các prompt giải quyết vấn đề tích cực rèn luyện kỹ năng phân tích của bạn. Yêu cầu một vấn đề ngắn, cụ thể liên quan đến chủ đề của bạn và sau đó là một giải pháp chi tiết, từng bước. Thực hành trực tiếp như vậy sẽ tăng cường đáng kể khả năng hiểu.
6. Biến Học Tập Thành Trò Chơi Với Gamification
Gamification (game hóa) biến việc học thành một trải nghiệm thú vị, tăng cường động lực và mong muốn tiếp tục với chủ đề.
Vượt Qua Thử Thách Theo Cấp Độ
Các prompt thử thách tăng dần thiết lập việc học như một loạt các cấp độ trò chơi. Yêu cầu ChatGPT bắt đầu từ những kiến thức cơ bản ở Cấp độ 1, sau đó dần tăng độ khó ở Cấp độ 2. Việc tiến bộ qua các cấp độ giúp ghi điểm và thúc đẩy bạn học hỏi nhiều hơn.
Thiết lập thử thách tăng dần cho microlearning với prompt ChatGPT
Kiểm Tra Kiến Thức Bằng Quiz Tương Tác
Các prompt câu đố tương tác biến việc đánh giá thành niềm vui. Gõ yêu cầu:
Cho tôi một bài kiểm tra năm câu hỏi về chủ đề này, với phản hồi ngay lập tức cho mỗi câu trả lời.Phản hồi tức thì giúp bạn nhanh chóng xác định và sửa chữa những hiểu lầm.
Khai Thác Tư Duy Phản Biện
Các prompt tư duy phản biện sẽ mài dũa khả năng tư duy phê phán của bạn. Hãy nói điều gì đó như:
Hãy chỉ cho tôi một quan niệm sai lầm phổ biến về chủ đề này và giúp tôi hiểu tại sao nó sai.Việc phân tích các lỗi sẽ lấp đầy những lỗ hổng trong quá trình học của bạn và củng cố các khái niệm cơ bản về chủ đề.
Chúng tôi nhận thấy các prompt này rất hữu ích khi nghiên cứu các chủ đề cơ bản. Tuy nhiên, đối với các chủ đề nâng cao (hoặc thậm chí gây tranh cãi), ChatGPT, giống như tất cả các LLM khác, có thể đưa ra thông tin không chính xác (“hallucinate”). Ngoài ra, ChatGPT có xu hướng đưa ra các câu trả lời mang tính chính trị đúng đắn và thường tránh các chủ đề mà nó cho rằng không phù hợp với nguyên tắc của mình. Vì vậy, hãy luôn bổ sung việc học của bạn bằng các phương pháp khác.
Microlearning có thể giúp bạn nghiên cứu một chủ đề bằng cách tận dụng những khoảng thời gian nhỏ. Bạn có thể làm phong phú kiến thức của mình bằng cách sử dụng “Nghiên cứu sâu” (Deep Research) để có câu trả lời chuyên sâu hơn. Có nhiều cách khác nhau để sử dụng Deep Research nhằm khám phá thêm các dữ kiện và số liệu, mặc dù nó vẫn không thể thay thế cho quá trình học sâu một cách nghiêm túc.
Các prompt trên chỉ là những mẫu chúng tôi đã thử nghiệm trong các thí nghiệm microlearning của mình. Một số trong số chúng đã được sưu tầm và điều chỉnh từ nhiều nguồn trên web. Bạn hoàn toàn có thể tự tạo ra các prompt của riêng mình, tùy chỉnh chúng cho phù hợp với chủ đề mà bạn muốn tìm hiểu.
