Router, thiết bị trung tâm kết nối internet trong gia đình hay văn phòng, không chỉ đơn thuần là nơi để cắm dây Ethernet. Hầu hết các bộ định tuyến hiện đại đều được trang bị một cổng USB ở mặt sau, mở ra khả năng biến chúng thành một trung tâm sao lưu và chia sẻ dữ liệu tiện lợi ngay tại nhà của bạn. Đây là một giải pháp thông minh để tận dụng tối đa thiết bị sẵn có mà không cần đầu tư thêm phần cứng đắt tiền như NAS (Network Attached Storage) chuyên dụng. Việc biến router thành NAS mini có thể giúp bạn dễ dàng truy cập và quản lý các tệp tin quan trọng từ bất kỳ thiết bị nào trong mạng.
Kết Nối Thiết Bị Lưu Trữ USB Vào Router Của Bạn
Tùy thuộc vào nhà sản xuất và mẫu mã của router, cổng USB của nó thường hỗ trợ nhiều loại thiết bị lưu trữ USB bên ngoài, từ USB flash drive đến ổ cứng gắn ngoài, miễn là chúng sử dụng các hệ thống tệp phổ biến như FAT32, NTFS hoặc exFAT. Mặc dù có nhiều thiết bị khác mà bạn có thể cắm vào cổng USB của router, lưu trữ USB thường là mục đích chính được nhà sản xuất khuyến nghị.
Việc thiết lập cực kỳ đơn giản. Bạn chỉ cần cắm ổ USB vào cổng USB trên router, sau đó truy cập vào trang quản trị của router (thường bằng cách nhập địa chỉ IP nội bộ của router, ví dụ: 192.168.1.1 vào thanh địa chỉ trình duyệt). Tại đây, bạn sẽ cần kích hoạt tính năng này, nó có thể nằm dưới mục như “Ứng dụng USB” (USB Application) hoặc tương tự. Thông tin đăng nhập mặc định và địa chỉ IP thường được tìm thấy trên nhãn dán ở mặt sau của router. Để tăng cường bảo mật, bạn nên thay đổi các thông tin đăng nhập mặc định này nếu chưa làm.
Cận cảnh cổng USB trên bộ định tuyến, sẵn sàng kết nối ổ cứng ngoài để tạo NAS mini
Sau khi hoàn tất thiết lập, ổ đĩa của bạn sẽ xuất hiện như một ổ đĩa mạng trên các hệ điều hành như Windows hoặc macOS. Đối với các thiết bị di động như Android, iPhone và các thiết bị khác, bạn có thể sử dụng một ứng dụng quản lý tệp tương thích FTP của bên thứ ba (ví dụ: FTPManager trên iPhone hoặc Solid Explorer trên Android) để truy cập các tệp của mình. Một số router còn cho phép bạn thiết lập để truy cập ổ đĩa này qua internet, một tùy chọn thường có sẵn trong cùng menu cài đặt.
Giải Pháp Lưu Trữ USB Qua Router Có Thực Sự Hiệu Quả?
Biến router thành NAS cơ bản có thể tiết kiệm đáng kể thời gian và tiền bạc, đặc biệt nếu bạn chỉ có nhu cầu chia sẻ các loại tệp tin nhất định hoặc có kích thước không quá lớn trong mạng nội bộ.
Giao diện cài đặt tùy chọn ổ đĩa USB trên bộ định tuyến ASUS, hiển thị các thiết bị lưu trữ đã kết nối
Ưu Điểm Khi Sử Dụng USB Router Làm NAS Mini
- Tiết kiệm chi phí: Đây là giải pháp cực kỳ kinh tế, giúp bạn tránh phải mua một thiết bị NAS chuyên dụng vốn có giá thành không nhỏ.
- Luôn sẵn sàng: Router hoạt động 24/7, đồng nghĩa với việc thiết bị lưu trữ của bạn cũng luôn sẵn sàng để truy cập bất cứ lúc nào, mà không chiếm thêm không gian hay tài nguyên của một máy tính khác.
- Bảo vệ dữ liệu nội bộ: Ổ đĩa mạng này hoạt động như “đám mây cá nhân” của riêng bạn, với tất cả dữ liệu được lưu trữ cục bộ (on-premises), không cần trả phí đăng ký dịch vụ đám mây của bên thứ ba.
- Sao lưu linh hoạt: Một số router còn hỗ trợ tính năng sao lưu theo lịch trình hoặc sao lưu thời gian thực từ các chia sẻ mạng sang ổ USB đã kết nối.
Nhược Điểm Cần Cân Nhắc
Mặc dù có nhiều ưu điểm, phương pháp này cũng tồn tại những hạn chế nhất định mà bạn cần lưu ý:
- Tốc độ truyền dữ liệu chậm: Hầu hết các router vẫn sử dụng cổng USB 2.0, với tốc độ truyền dữ liệu tối đa chỉ khoảng 20 đến 30 MB/giây. Mặc dù cổng USB 3.0 sẽ cho tốc độ tốt hơn, nhưng chúng không thể so sánh với tốc độ của một NAS chuyên dụng hoặc khi cắm trực tiếp ổ đĩa vào máy tính.
- Hiệu suất mạng giảm: Việc liên tục truyền tải các tệp tin nặng qua mạng có thể làm giảm hiệu suất chung của router, ảnh hưởng đến các thiết bị khác đang cố gắng truy cập bộ nhớ. CPU của router thường được tối ưu hóa cho chức năng mạng chính, còn lưu trữ USB chỉ là một chức năng phụ.
- Vấn đề ổn định: Bạn có thể gặp phải các vấn đề về độ tin cậy. Ổ USB có xu hướng tiêu thụ dòng điện cao hơn so với khả năng cung cấp của cổng USB trên router khi hoạt động ở tải cao, điều này có thể dẫn đến việc mất kết nối hoặc thậm chí hỏng dữ liệu trong quá trình truyền tải.
- Giới hạn định dạng hệ thống tệp: Không phải tất cả các router đều hỗ trợ mọi hệ thống tệp. Trong khi FAT32, NTFS và exFAT thường được hỗ trợ, các định dạng ít phổ biến hơn như EXT3 hoặc EXT4 của Linux có thể không tương thích. Vấn đề này thường có thể được khắc phục bằng cách định dạng lại ổ đĩa sang một hệ thống tệp tương thích.
- Rủi ro bảo mật: Nếu bạn thiết lập cho phép truy cập ổ đĩa qua internet, bạn sẽ đối mặt với nguy cơ bị tin tặc xâm nhập mạng. Để bảo vệ khỏi các vấn đề này, cần sử dụng tường lửa, mật khẩu mạnh, tài khoản chia sẻ chuyên dụng và luôn cập nhật firmware cho router.
- Không phải là giải pháp sao lưu ngoài địa điểm (off-site backup) thực sự: Nếu bản sao lưu duy nhất của bạn là ổ USB gắn vào router, các rủi ro như hỏa hoạn, lũ lụt hoặc trộm cắp có thể khiến bạn mất cả dữ liệu gốc và bản sao lưu. Một giải pháp sao lưu ngoài địa điểm thực sự cần được đặt ở một vị trí khác, tách biệt với dữ liệu gốc.
Các thành phần cần thiết để biến router thành hệ thống lưu trữ mạng NAS đơn giản: router, ổ USB và cáp
Tóm lại, cổng USB của router không phải là giải pháp thay thế hoàn hảo cho một NAS chuyên dụng, nhưng nó đủ tốt để chia sẻ các tệp nhỏ hơn giữa các thiết bị trong mạng. Điều này không hẳn là một vấn đề lớn, vì việc sao lưu thường xuyên giúp giữ kích thước tệp ở mức tối thiểu và giải quyết hầu hết các vấn đề về lưu trữ của bạn. Tuy nhiên, bạn cần nhận thức rõ những giới hạn đi kèm với cách tiếp cận này.
Hướng Dẫn Biến Router Thành Giải Pháp Sao Lưu Dữ Liệu Chi Tiết
Để thiết lập lưu trữ USB trên router, trước tiên hãy định dạng ổ đĩa lưu trữ của bạn bằng một hệ thống tệp được hỗ trợ. Chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng NTFS vì nó tương thích với hầu hết các kích thước ổ đĩa và hầu hết các router. Bạn có thể kiểm tra sách hướng dẫn sử dụng router của mình để biết thêm thông tin chi tiết.
Trong ví dụ dưới đây, chúng tôi sẽ sử dụng một USB flash drive 8GB được định dạng NTFS với router TP-Link Archer C5. Các bước chính xác có thể khác nhau tùy thuộc vào nhà sản xuất và kiểu router của bạn, nhưng quy trình tổng thể vẫn tương tự:
- Cắm ổ USB của bạn vào cổng USB của router và mở giao diện quản trị router trong trình duyệt (ví dụ: 192.168.0.1).
- Sau khi giao diện mở ra, nhấp vào tab USB Sharing (Chia sẻ USB).
- Trong phần Device Settings (Cài đặt Thiết bị), nhấp vào nút Scan (Quét) để đảm bảo router của bạn phát hiện ổ USB.
- Trong phần Sharing Account (Tài khoản Chia sẻ), chọn tùy chọn Use New Account (Sử dụng Tài khoản Mới). Nhập tên người dùng và mật khẩu cho tài khoản mới và nhấp vào Save (Lưu). Bạn có thể sử dụng tài khoản mặc định (giống với thông tin đăng nhập router của bạn) nếu bạn sử dụng lưu trữ này một mình. Nhưng nếu bạn chia sẻ lưu trữ này hoặc dự định cho phép truy cập qua internet, việc tạo một tài khoản chuyên dụng được khuyến nghị.
- Trong phần Sharing Settings (Cài đặt Chia sẻ), đảm bảo Media Server, Network Neighborhood và FTP Server được bật. Nếu bạn muốn ổ đĩa có thể truy cập qua internet, hãy bật FTP (via internet). Bạn cũng có thể thay đổi tên máy chủ đa phương tiện bằng cách chỉnh sửa trường Network/Media Server Name.
Giờ đây, ổ USB của bạn đã có thể truy cập được qua kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của router. Có nhiều cách để truy cập ổ đĩa của bạn, nhưng FTP là phương pháp đáng tin cậy nhất. Nếu bạn đang sử dụng Windows, hãy làm theo các bước sau:
- Mở File Explorer và nhấp vào tùy chọn Network (Mạng) trong bảng điều khiển bên trái.
- Bạn sẽ được nhắc bật Network discovery and file sharing (Phát hiện mạng và chia sẻ tệp). Nhấp vào lời nhắc để thực hiện.
- Quay lại This PC, nhấp chuột phải vào bất kỳ không gian trống nào và chọn Add a network location (Thêm vị trí mạng).
- Nhấp vào Next (Tiếp theo) trên trình hướng dẫn Add Network Location.
- Chọn Choose a custom network location (Chọn một vị trí mạng tùy chỉnh). Nhấp vào Next để tiếp tục.
- Nhập địa chỉ ổ đĩa, địa chỉ này bạn sẽ tìm thấy trong phần cài đặt chia sẻ trong giao diện quản trị router của bạn. Theo mặc định, đây là địa chỉ IP cục bộ của router của bạn theo sau là cổng FTP. Nếu bạn chưa thay đổi điều này, theo ví dụ của chúng tôi, địa chỉ ổ đĩa của bạn sẽ là ftp://192.168.0.1:21.
- Trên màn hình tiếp theo, bỏ chọn tùy chọn Log on anonymously (Đăng nhập ẩn danh) và nhập tên người dùng bạn đã tạo cho tài khoản chia sẻ trên router của mình.
- Nhập tên cho ổ đĩa và nhấp vào Next. Nhấp vào Finish (Hoàn tất) trên màn hình tiếp theo.
Bạn sẽ có thể truy cập ổ đĩa mà không gặp bất kỳ vấn đề nào. Nếu được nhắc, hãy nhập mật khẩu của bạn và bạn đã sẵn sàng.
Việc sử dụng cổng USB trên router để biến ổ đĩa lưu trữ có thể truy cập được cho tất cả các thiết bị trong nhà là một cách nhanh chóng và tiện lợi để tạo ra một bản sao của NAS, dù là để chia sẻ tệp hay thực hiện các bản sao lưu. Mặc dù nó có thể không phải là cách nhanh nhất để chia sẻ tệp qua mạng, nhưng nó dễ thiết lập, không yêu cầu bạn phải chi thêm tiền cho phần cứng và có thể mang lại hiệu quả tuyệt vời cho các bản sao lưu nhanh chóng. Hãy trải nghiệm và chia sẻ những khám phá của bạn về giải pháp lưu trữ thông minh này nhé!
