Cho phép khách truy cập vào mạng Wi-Fi chính của bạn giống như việc bạn trao chìa khóa ngôi nhà kỹ thuật số của mình cho họ. Tuy nhiên, nếu bạn thiết lập mạng Wi-Fi khách đúng cách và bảo mật, bạn hoàn toàn có thể chia sẻ internet với bất kỳ ai đến nhà mà không phải lo lắng về việc chia sẻ bất cứ điều gì khác.
Ẩn mạng Wi-Fi chính của bạn (SSID)
Một trong những việc đầu tiên tôi làm khi thiết lập mạng Wi-Fi cho các thiết bị của mình là ngăn chặn việc phát sóng công khai SSID (Service Set Identifier) của mạng. Điều này giúp ẩn mạng chính khỏi bất kỳ thiết bị nào đang tìm kiếm mạng Wi-Fi trong phạm vi router của tôi. Nếu tôi có hai mạng được host trên router, bất kỳ vị khách nào quét Wi-Fi cũng sẽ chỉ thấy mạng khách.
Người dùng kiểm tra điện thoại cạnh router Wi-Fi để tìm mạng ẩn SSID
Một số công cụ có thể phát hiện mạng Wi-Fi ẩn, vì vậy nếu ai đó quyết tâm tìm mạng chính của bạn, họ vẫn có thể làm được. Mục tiêu chính của tôi khi ẩn mạng chính là để ngăn mọi người nhìn thấy một mạng khác và hỏi mật khẩu của nó. Khi khách đến, họ chỉ thấy một mạng – mạng mà tôi có thể cung cấp mật khẩu mà không cần lo lắng.
Việc ẩn mạng Wi-Fi chính hoạt động như một bộ lọc đầu tiên, ngăn chặn những người tò mò thông thường và buộc những ai muốn “do thám” phải sử dụng các công cụ bổ sung để tìm thấy mạng chính của bạn. Khi kết hợp với các biện pháp khác trong danh sách này và mã hóa WPA3, nó sẽ tạo ra một mạng vô hình đối với việc duyệt tìm thông thường nhưng vẫn có thể truy cập được bởi các thiết bị đã được tôi cấu hình cá nhân.
Sử dụng Router thứ hai cho mạng khách
Một lớp bảo vệ khác mà tôi đã thêm vào mạng Wi-Fi khách của mình là chạy nó trên một router riêng biệt với mạng chính. Nếu bạn có một router cũ đang “đắp chiếu” ở đâu đó, bạn có thể thiết lập và biến nó thành một điểm truy cập (access point) cho mạng khách chỉ trong vài phút.
Router Wi-Fi cũ được sử dụng làm điểm truy cập phụ cho mạng khách
Ngoài việc là một cách hữu ích để tái sử dụng router cũ, cách tiếp cận này còn có hai lợi thế lớn. Thứ nhất, nó tách biệt lưu lượng truy cập của khách khỏi lưu lượng cá nhân của bạn. Vì các thiết bị cá nhân của bạn được kết nối với một router khác, bất kỳ ai cố gắng thu thập dữ liệu trên mạng khách sẽ chỉ thấy hoạt động từ các thiết bị được kết nối với mạng đó.
Thứ hai, việc này cung cấp vùng phủ sóng tốt hơn, vì router thứ hai có thể hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi (Wi-Fi repeater). Giả sử văn phòng của bạn ở một đầu ngôi nhà và phòng khách ở đầu kia. Trong trường hợp như vậy, tín hiệu từ router Wi-Fi chính, có thể đặt trong văn phòng của bạn, sẽ không mạnh lắm ở đầu kia của ngôi nhà. Bạn có thể thiết lập router thứ hai hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi, cho phép khách của bạn duyệt internet mà không gặp phải tình trạng mất kết nối hoặc vấn đề về phạm vi.
Bạn cũng có thể kiểm soát băng thông mạng tốt hơn khi sử dụng router thứ hai mà không cần phải “vọc vạch” cài đặt Wi-Fi phức tạp trên router chính. Router khách riêng biệt nên được kết nối với băng tần 2.4GHz chậm hơn của router chính nếu bạn kết nối hai router không dây. Nếu bạn chạy cáp Ethernet giữa hai router để chia sẻ kết nối internet, bạn có thể thiết lập kiểm soát băng thông trên router thứ hai để kiểm soát lượng internet được cấp phát cho mạng khách.
Điều này giúp giải phóng băng thông trên các mạng 5 hoặc 6 GHz nhanh hơn, đảm bảo các thiết bị của bạn nhận được tốc độ nhanh nhất có thể. Bạn cũng không phải lo lắng về nhiễu từ các thiết bị khác hoặc quá nhiều thiết bị được kết nối trên một mạng có thể làm chậm tốc độ internet của bạn.
Cách ly điểm truy cập (AP Isolation)
Tính năng Cách ly điểm truy cập (Access Point Isolation – AP Isolation) hoạt động bằng cách cô lập tất cả các thiết bị được kết nối với một mạng Wi-Fi cụ thể. Nếu bạn có một điện thoại và một máy tính xách tay được kết nối với Wi-Fi khách của bạn, cả hai thiết bị sẽ chỉ có thể giao tiếp với router và không thể nhìn thấy nhau trên mạng. Điều này được sử dụng để bảo vệ các thiết bị khỏi các cuộc tấn công đến từ một thiết bị khác trên cùng một mạng.
Về mặt kỹ thuật hơn, AP Isolation ngăn các thiết bị được kết nối với mạng Wi-Fi giao tiếp với nhau qua mạng cục bộ (LAN). Mỗi thiết bị được kết nối được gán cho một mạng ảo riêng, được kết nối trực tiếp với router và, rộng hơn là internet.
Hãy nhớ rằng việc bật AP Isolation có thể làm gián đoạn chức năng trên các thiết bị sử dụng mạng cục bộ của bạn, chẳng hạn như NAS (thiết bị lưu trữ mạng) hoặc máy in không dây, vì các thiết bị này phụ thuộc vào khả năng giao tiếp với nhau để hoạt động bình thường.
Điều này làm cho cài đặt này phù hợp hơn cho các mạng Wi-Fi công cộng hoặc mạng khách, vì các thiết bị được kết nối chỉ được phép truy cập internet. Tùy thuộc vào nhãn hiệu và kiểu dáng router của bạn, AP Isolation có thể được gọi là client isolation hoặc wireless isolation. Nó thường được tìm thấy trong cài đặt không dây nâng cao, nhưng tốt nhất bạn nên tham khảo hướng dẫn sử dụng router của mình để xác định vị trí tính năng này, nếu router của bạn có hỗ trợ.
Cài đặt bảo mật Router Wi-Fi tùy chỉnh
Khía cạnh quan trọng nhất của bảo mật mạng là cách mạng của bạn được cấu hình. Nếu bạn nghĩ chỉ cần đặt một mật khẩu phức tạp là đủ, hãy suy nghĩ lại. Tôi từng nghĩ Wi-Fi của mình an toàn, cho đến khi tôi kiểm tra cài đặt của mình, và thật đáng báo động bởi một số cài đặt mặc định đang hoạt động.
Router Wi-Fi với bốn ăng-ten, tượng trưng cho cài đặt bảo mật mạng
Dưới đây là một số cài đặt quan trọng nhất mà bạn cần chú ý:
- Sử dụng WPA3: WPA2 là một tiêu chuẩn mã hóa lỗi thời với nhiều lỗ hổng bảo mật. Nếu router của bạn hỗ trợ WPA3, tôi thực sự khuyên bạn nên sử dụng nó. Tuy nhiên, cấu hình hữu ích nhất cho hầu hết các mạng là WPA2/WPA3 hỗn hợp. Điều này cho phép các thiết bị WPA2 cũ hơn của bạn vẫn kết nối với router trong khi vẫn nhận được một số bảo vệ từ giao thức bảo mật WPA3 mới hơn.
- Vô hiệu hóa WPS: Kết nối thiết bị với router ngay lập tức nghe có vẻ tiện lợi, nhưng WPS (Wi-Fi Protected Setup) có các lỗ hổng bảo mật có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. Tôi đã vô hiệu hóa WPS trên router của mình, và bạn cũng nên làm vậy.
- Tắt UPnP: Cài đặt này tự động mở các cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Điều này khiến router của bạn dễ bị tấn công từ internet và là lý do bạn nên tắt UPnP.
- Vô hiệu hóa tính năng truy cập từ xa: Một số router cho phép bạn thay đổi cài đặt qua internet. Cài đặt router không phải là thứ mà người bình thường thay đổi hàng ngày, vì vậy tôi thực sự khuyên bạn nên tắt bất kỳ tính năng truy cập từ xa nào, vì nó loại bỏ một điểm xâm nhập tiềm năng cho tin tặc.
Nếu bạn muốn tránh hoàn toàn việc chia sẻ mật khẩu Wi-Fi của mình, có những cách khác để chia sẻ mật khẩu Wi-Fi mà không cần nói cho ai biết mật khẩu thực tế. Những phương pháp này dễ dàng và an toàn hơn nhiều so với việc chỉ ghi mật khẩu của bạn vào một tờ giấy dán cạnh router. Ngoài ra, hãy nhớ đảm bảo rằng router của bạn đang chạy chương trình cơ sở (firmware) mới nhất do nhà sản xuất cung cấp, vì điều này có xu hướng loại bỏ mọi lỗ hổng bảo mật mà nó có thể có.
Bên cạnh các cài đặt bảo mật, bạn cũng nên thiết lập lựa chọn kênh phù hợp trên router hoặc mạng khách của mình để tránh nhiễu từ các thiết bị khác hoặc các mạng Wi-Fi chồng chéo. Nếu bạn đang sử dụng băng tần 2.4GHz, tôi khuyên bạn nên sử dụng các kênh 1, 6 và 11 để tránh các vấn đề tắc nghẽn. Tuy nhiên, các kênh bạn sử dụng cuối cùng sẽ phụ thuộc vào các vấn đề tắc nghẽn cụ thể mà bạn đang gặp phải, vì vậy tốt nhất là bạn nên phân tích mạng Wi-Fi của mình để tìm ra kênh nào nên sử dụng.
Sau khi bạn đã thiết lập xong, bạn có thể cho phép khách kết nối với một mạng khách chuyên dụng tại nhà mình, mạng này cung cấp cho họ quyền truy cập internet mà không đặt các thiết bị của bạn vào vùng nguy hiểm. Nó đòi hỏi một chút thiết lập phức tạp hơn so với việc sử dụng router theo cách mà ISP của bạn đã cấu hình, nhưng nó rất đáng để bỏ thêm công sức, đặc biệt nếu bạn không muốn khách của mình “tò mò” về mạng nội bộ của bạn.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn về việc thiết lập Wi-Fi khách an toàn hoặc các mẹo bảo mật mạng khác trong phần bình luận bên dưới nhé!
