Với kinh nghiệm nhiều năm trong việc khắc phục sự cố máy tính và tự mày mò phần cứng, tôi hiểu rõ tầm quan trọng của một bộ công cụ chất lượng. Mặc dù bộ dụng cụ của mỗi người có thể khác nhau, những công cụ cốt lõi sau đây là thứ tôi luôn tin dùng khi sửa chữa máy tính, và chắc chắn chúng cũng sẽ hữu ích cho bạn. Sở hữu một bộ công cụ đầy đủ và phù hợp không chỉ giúp công việc hiệu quả hơn mà còn đảm bảo an toàn cho cả thiết bị và người thực hiện. Dù bạn là một kỹ thuật viên chuyên nghiệp hay chỉ đơn giản là người dùng muốn tự tay “khám bệnh” cho chiếc PC của mình, danh sách này sẽ là điểm khởi đầu vững chắc cho hành trình sửa chữa máy tính của bạn.
8. Bộ Tua Vít Đa Năng
Bộ tua vít điện tử chuyên dụng với các công cụ nạy cho sửa chữa PC
Một bộ tua vít chất lượng cao là xương sống của mọi công việc sửa chữa PC. Từ việc mở vỏ máy, tháo rời các linh kiện cho đến lắp đặt lại mọi thứ vào đúng vị trí, bạn sẽ luôn cần đến bộ tua vít. Vì lý do này, đây là một trong những công cụ đầu tiên và quan trọng nhất mà bạn nên có trong bộ dụng cụ sửa chữa máy tính của mình.
Khi lựa chọn tua vít để sửa chữa PC, tôi đặc biệt khuyến nghị một bộ tua vít điện tử chuyên dụng với nhiều loại đầu vít khác nhau. Cá nhân tôi sử dụng bộ tua vít chính xác bao gồm nhiều loại mũi vặn, và nó đã giúp tôi tiết kiệm vô số giờ đồng hồ bằng cách loại bỏ nhu cầu phải tìm xem nên mang theo mũi vít nào cho từng công việc. Ngoài bộ tua vít chính xác, hãy đảm bảo bạn có thêm một tua vít Phillips PH2 tiêu chuẩn và một tua vít đầu dẹt để mở các vỏ máy lớn hơn. Các công cụ hữu ích khác đi kèm với bộ tua vít mà bạn nên tìm kiếm là nam châm hóa cho đầu tua vít để dễ dàng xử lý ốc vít, một trục nối dài linh hoạt để tiếp cận các vị trí khó chạm tới, và một bộ công cụ nạy (prying kit) để tách các bộ phận được gắn chặt bằng ma sát hoặc keo dán.
7. Dụng Cụ Đa Năng (Multitool)
Dụng cụ đa năng (multitool) tích hợp kìm, kìm cắt dây và dao tiện ích
Mỗi bộ dụng cụ sửa chữa PC cần có một cách đáng tin cậy để cắt, tỉa, xoắn và kéo các loại dây và cáp. Cá nhân tôi thấy rằng một dụng cụ đa năng (multitool) tích hợp kìm cắt dây, kìm, dao và kéo đủ để đáp ứng mọi nhu cầu của tôi khi làm việc với máy tính. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tôi không sửa chữa máy tính hàng ngày. Nếu bạn có kế hoạch biến đây thành công việc bán thời gian hoặc toàn thời gian, bạn sẽ làm việc hiệu quả hơn nhiều với một bộ kìm cắt cạnh, một kìm tuốt dây, một dao tiện ích và kìm mũi nhọn. Tôi thích giữ mọi thứ đơn giản, vì vậy tôi chỉ sử dụng những gì tôi mang theo hàng ngày.
6. Ổ Đĩa USB Flash
Ổ đĩa USB flash dùng để cài đặt hệ điều hành và tiện ích chẩn đoán máy tính
Một lý do phổ biến khiến máy tính ngừng hoạt động là do các bản cập nhật. Khi các nhà phát triển tung ra bản vá bảo mật, thêm tính năng mới hoặc cung cấp các bản sửa lỗi, việc cập nhật phần mềm là điều tự nhiên. Vấn đề là đôi khi những bản cập nhật này thực sự có thể làm hỏng hệ thống của bạn.
Để khắc phục sự cố, tôi sử dụng một ổ đĩa USB flash để cài đặt cập nhật thủ công, cài đặt lại phiên bản hệ điều hành ổn định hoặc flash BIOS trên bo mạch chủ. Tôi thường mang theo hai chiếc USB 32GB: một chiếc để lưu trữ firmware và các tiện ích chẩn đoán, chiếc còn lại được cài sẵn một phiên bản Windows 11 ổn định.
Tôi không khuyến nghị sử dụng ổ cứng ngoài vì bạn chỉ có thể cài đặt sẵn một hệ điều hành cùng lúc, điều này gây lãng phí toàn bộ không gian trống còn lại. Vì ổ đĩa USB flash hiện nay tương đối rẻ, bạn có thể cân nhắc mang theo nhiều ổ đĩa dự phòng—có thể cho Windows 10, một bản phân phối Linux, hoặc các phần mềm khác mà bạn có thể cần. Tôi chỉ cần hai chiếc vì đó là tất cả những gì tôi từng cần. Nếu bạn chọn mang nhiều ổ đĩa USB, hãy nhớ dán nhãn cho chúng để dễ phân biệt.
5. Đồng Hồ Vạn Năng (Multimeter)
Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số với chức năng True RMS và tự động chọn dải đo
Đôi khi, việc kiểm tra bằng mắt thường và các đèn báo hiệu không đủ để chẩn đoán một chiếc PC bị hỏng. Đã có những lúc tôi phải đối phó với dây kết nối bị đứt, các linh kiện không hoạt động và các bộ phận không có nhãn mác không tuân theo hành vi tiêu chuẩn. Để chẩn đoán những vấn đề này, tôi thường dựa vào đồng hồ vạn năng để đo điện áp, dòng điện và tính liên tục.
Tôi thích sử dụng đồng hồ vạn năng kỹ thuật số có màn hình có đèn nền, chức năng tự động chọn dải đo (auto-ranging) và khả năng True RMS (Root Mean Square). Chức năng tự động chọn dải đo cho phép tôi nhanh chóng đo điện áp và điện trở mà không cần cài đặt các dải đo cụ thể. Màn hình có đèn nền đặc biệt hữu ích khi làm việc trong các khu vực thiếu sáng. Và mặc dù True RMS không thiết yếu cho việc sửa chữa PC, nó lại hữu ích khi chẩn đoán các ổ cắm tường, dây nối dài và bộ chuyển đổi phích cắm—những thứ rất có thể là nguyên nhân gây ra sự cố. Một số người cảm thấy e ngại với thiết bị này, nhưng đồng hồ vạn năng cải thiện đáng kể khả năng khắc phục sự cố. Vì vậy, nếu có thời gian, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu cách sử dụng đồng hồ vạn năng.
4. Bình Xịt Khí Nén/Khí Nén Vệ Sinh
Bình xịt khí nén chuyên dụng kèm đầu chổi để vệ sinh bụi PC
Bụi và mảnh vụn có thể âm thầm tàn phá chiếc PC của bạn bằng cách gây ra hiện tượng quá nhiệt và có thể gây chập điện. Trong nhiều năm qua, tôi đã “sửa chữa” thành công nhiều hệ thống đơn giản chỉ bằng cách vệ sinh các linh kiện như quạt tản nhiệt, lỗ thông hơi và bo mạch PCB (Printed Circuit Board).
Hút bụi thiết bị là một trong những sai lầm lớn nhất mà mọi người mắc phải khi vệ sinh PC. Lực hút mạnh và việc phải đưa đầu hút gần các linh kiện nhạy cảm có thể khiến các bộ phận nhỏ bị lỏng, tạo ra tĩnh điện gây hại hoặc đẩy bụi vào những không gian khó tiếp cận. Vì lý do này, tôi luôn chọn bình xịt khí nén áp suất cao có thể dễ dàng tiếp cận những không gian chật hẹp. Tôi khuyến nghị bạn nên chọn loại có các cài đặt áp suất khác nhau để bạn có thể nhẹ nhàng với các bo mạch PCB và sử dụng toàn bộ lực cho quạt tản nhiệt và các tấm lọc bụi.
3. Mỏ Hàn
Mỏ hàn điện với cuộn thiếc và kem hàn cần thiết cho sửa chữa linh kiện điện tử
Bạn có thể sẽ không thực hiện các sửa chữa cấp độ bo mạch phức tạp với mỏ hàn, nhưng nó rất tiện lợi để khắc phục các vấn đề hao mòn thông thường. Tôi thường sử dụng mỏ hàn để hàn lại các đầu nối bị lỏng, làm chảy lại các mối nối bị hỏng và nối hai dây với nhau. Chắc chắn, bạn có thể xoắn các sợi dây cáp bị đứt và quấn chúng bằng băng dính điện, nhưng đó không phải là một giải pháp lâu dài đáng tin cậy.
Hầu hết các loại mỏ hàn đều có thể sử dụng được, nhưng tôi khuyến nghị một trạm hàn có thể điều chỉnh nhiệt độ cho đa số người dùng. Để tiện lợi hơn khi di chuyển, có những mỏ hàn lập trình được có thể hoạt động bằng sạc dự phòng với tính năng PD (Power Delivery). Ngoài ra, đừng quên mang theo một đầu hàn loại “K” hoặc “BC2” thông dụng và một đầu hàn côn loại “I” để thực hiện các mối hàn nhỏ hơn. Nếu bạn chưa từng hàn trước đây, tôi khuyên bạn nên bắt đầu học hàn ngay bây giờ, vì đây là một trong những kỹ năng thiết yếu nhất để sửa chữa máy tính và các thiết bị điện tử khác.
2. Đèn Pin Đeo Đầu
Đèn pin đeo đầu có độ hoàn màu cao (CRI) và chế độ chiếu tỏa sáng, hỗ trợ sửa chữa trong không gian hẹp
Làm việc trong không gian thiếu sáng là một thách thức, đặc biệt khi sửa chữa PC. Đó là lý do tại sao tôi luôn mang theo một chiếc đèn pin đeo đầu. Tôi thích đèn đeo đầu hơn đèn pin thông thường vì chúng giúp tôi rảnh cả hai tay mà không cần nhờ ai đó cầm đèn.
Ngay cả trong một căn phòng đủ ánh sáng, ánh sáng cố định từ trên cao cũng không thể chiếu tới một số bộ phận nhất định của PC. Việc nheo mắt có thể tạm ổn khi lắp ráp PC, nhưng việc thiếu ánh sáng đầy đủ trong quá trình kiểm tra bằng mắt thường có thể khiến bạn bỏ lỡ nguồn gốc của vấn đề.
Đó là lý do tại sao tôi nghĩ một chiếc đèn pin đeo đầu tốt là thiết yếu cho việc sửa chữa PC. Nếu bạn có ý định mua một chiếc, tôi khuyên bạn nên chọn một mẫu có chỉ số CRI (Color Rendering Index) cao, chế độ chiếu tỏa (floodlight mode) và độ sáng có thể điều chỉnh. Chỉ số CRI cao giúp dễ dàng phân biệt màu sắc hơn, chế độ chiếu tỏa cung cấp ánh sáng mềm mại, đều hơn, và độ sáng có thể điều chỉnh cho phép bạn căn chỉnh lượng ánh sáng phù hợp cho công việc.
1. Thảm Silicone Chống Tĩnh Điện
Thảm silicone chống tĩnh điện dùng để sắp xếp ốc vít và linh kiện khi tháo lắp máy tính
Tôi đã học được rằng việc sử dụng một tấm thảm silicone chống tĩnh điện giúp việc sửa chữa PC bớt căng thẳng hơn rất nhiều. Khi mới bắt đầu, tôi thường tháo rời mọi thứ rất nhanh gọn, nhưng việc lắp ráp lại luôn là một nỗi phiền phức. Tôi liên tục phải nheo mắt nhìn vào một đống ốc vít lẫn lộn. Tua vít của tôi cứ gắp nhầm ốc, vì vậy tôi phải tự sắp xếp chúng bằng tay. Cuối cùng, tôi thường sử dụng sai ốc vào những lỗ có đường kính tương tự, và đến khi hoàn thành, tôi lại có một lỗ ốc trống cùng một vài chiếc ốc thừa không biết thuộc về đâu.
Kể từ khi tôi bắt đầu sử dụng thảm silicone chống tĩnh điện, việc lắp ráp đã trở nên dễ dàng hơn nhiều. Giờ đây tôi có thể sắp xếp các ốc vít theo kích thước và loại, sau đó đặt chúng vào các ngăn tích hợp. Không còn phải đoán xem chiếc ốc nào thuộc về đâu, và không còn sự bực bội vì ren không khớp hoặc thiếu ốc vít. Tấm thảm này cũng giúp giữ cho các linh kiện nhỏ không bị lăn ra khỏi bàn, và nó thậm chí còn bổ sung một lớp bảo vệ nhỏ khỏi tĩnh điện. Đây là một trong những công cụ mà tôi không nghĩ mình cần—cho đến khi tôi bắt đầu sử dụng nó.
Đây là những công cụ mà tôi luôn có trong bộ dụng cụ sửa chữa PC của mình. Với tám vật phẩm này, bạn sẽ có mọi thứ cần thiết để khắc phục và sửa chữa hầu hết các sự cố máy tính. Mặc dù đây không phải là danh sách đầy đủ tất cả các công cụ tôi sử dụng, nhưng nó là bộ công cụ cốt lõi mà tôi luôn dùng khi sửa chữa thiết bị điện tử. Vì vậy, hãy thoải mái mở rộng danh sách này và tập hợp một bộ dụng cụ hoàn toàn phù hợp với nhu cầu của riêng bạn. Hãy chia sẻ ý kiến hoặc những công cụ không thể thiếu của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
