Trong kỷ nguyên số hiện nay, thời gian sử dụng màn hình đã trở thành một phần không thể tránh khỏi trong công việc, học tập hay giải trí. Đôi mắt của chúng ta liên tục phải đối mặt với áp lực từ ánh sáng màn hình, và các nhà sản xuất thiết bị công nghệ đã nhận thức được điều này, đó là lý do hầu hết các thiết bị hiện đại đều được tích hợp sẵn các tính năng bảo vệ mắt hay chế độ lọc ánh sáng xanh.
Nhưng liệu những tính năng này có thực sự tạo ra sự khác biệt? Để tìm câu trả lời, tôi đã dành 21 ngày thử nghiệm chỉ dựa vào các tính năng bảo vệ mắt tích hợp sẵn trên các thiết bị của mình. Mục tiêu là theo dõi tác động của chúng đến sự thoải mái của mắt, thói quen ngủ và hành vi sử dụng màn hình tổng thể.
Bộ Công Cụ Bảo Vệ Mắt Kỹ Thuật Số Của Tôi
Cho thử nghiệm này, tôi đã sử dụng ba tính năng có sẵn trên các thiết bị của mình.
Đầu tiên, Chế độ Eye Comfort Shield trên điện thoại thông minh Samsung của tôi luôn được bật. Tính năng này liên tục giảm ánh sáng xanh và điều chỉnh nhiệt độ màu của màn hình. Tương tự, tính năng Night Light trên laptop HP chạy Windows 11 của tôi cũng được bật. Giống như Eye Comfort Shield, Night Light điều chỉnh màn hình sang tông màu ấm hơn vào buổi tối, nhưng tôi đã cài đặt để nó duy trì tông màu ấm này liên tục.
Vào buổi tối, tôi tăng cường thêm một lớp bảo vệ bằng cách kích hoạt Chế độ thang xám (Grayscale Mode) trên thiết bị Samsung Galaxy của mình. Sử dụng Bixby Routines, tôi đã thiết lập để màn hình chuyển hoàn toàn sang chế độ đơn sắc (đen trắng) ngay khi đến giờ đi ngủ.
Mặc dù các tính năng này có tên gọi cụ thể theo từng thiết bị của tôi, chức năng của chúng được cung cấp rộng rãi dưới nhiều tên gọi khác nhau trên các thương hiệu. Ví dụ, thay vì Eye Comfort Shield (thường thấy trên hầu hết các thiết bị Samsung), bạn sẽ tìm thấy Night Shift trên máy Mac, iPhone hoặc iPad của mình. Tùy thuộc vào thiết bị, bạn cũng có thể gặp các tên gọi như Blue Light Filter (Bộ lọc ánh sáng xanh).
Cài đặt Night Shift trên màn hình Mac, giao diện điều khiển chế độ lọc ánh sáng xanh
Ngay cả khi các tính năng này không được tích hợp sẵn trên thiết bị của bạn, các ứng dụng bên thứ ba như Twilight (ứng dụng lọc ánh sáng xanh hàng đầu) và f.lux cũng có thể đạt được hiệu quả tương tự trên điện thoại và máy tính.
Trong suốt quá trình thử nghiệm, tôi đã theo dõi ba yếu tố chính: thói quen ngủ, mức độ thoải mái tổng thể của mắt và cách những thay đổi này ảnh hưởng đến thói quen sử dụng màn hình của tôi.
Những Ấn Tượng Ban Đầu Sau Vài Ngày Sử Dụng
Trước thử nghiệm này, tôi đã thử nhiều loại kính lọc ánh sáng xanh. Có rất nhiều lựa chọn trên thị trường, cả được bác sĩ khuyên dùng hay không. Vì không có vấn đề về thị lực, tôi luôn gặp khó khăn trong việc đeo kính đủ lâu để xác định chúng có thực sự hiệu quả hay không. Chúng thường gây cảm giác cồng kềnh, khiến tôi thường treo chúng lên tóc thay vì đeo đúng cách để bảo vệ mắt.
Không giống như kính, việc sử dụng các tính năng chống ánh sáng xanh tích hợp rất liền mạch và không gây căng thẳng, đặc biệt đối với người không thường xuyên đeo kính. Sau khi được kích hoạt, các tính năng này hoạt động ngầm mà không yêu cầu bất kỳ phụ kiện vật lý bổ sung nào.
Tuy nhiên, những tính năng này cũng cần một thời gian để làm quen. Đối với người đã quen với màn hình trắng sáng, việc chuyển sang tông màu ấm hơn và hình ảnh thang xám ban đầu có thể gây cảm giác khó chịu. Lúc đầu, mọi thứ trông có vẻ không tự nhiên, nhưng tôi dần thích nghi – trong khả năng có thể – sau vài ngày. Sự giảm căng thẳng mắt rõ rệt trong những ngày đầu đó đã thúc đẩy tôi tiếp tục thử nghiệm.
Chế độ thang xám (Grayscale) là thay đổi lớn nhất. Ở chế độ đơn sắc, các nền tảng mạng xã hội trở nên kém hấp dẫn hơn đáng kể, điều này tự nhiên làm giảm thời gian sử dụng màn hình của tôi vào ban đêm. Thêm vào đó, các video Netflix tự động tắt hình ảnh (chỉ còn tiếng) ngay khi tính năng thang xám được kích hoạt vào giờ đi ngủ đã định trước của tôi. Tất cả những thay đổi này đã góp phần cải thiện đáng kể thói quen ngủ của tôi.
Sự Đánh Đổi Giữa Thoải Mái Và Độ Rõ Nét
Việc sử dụng các tính năng tích hợp này đã giảm đáng kể áp lực lên đôi mắt của tôi. Nó thậm chí còn giúp tôi đi vào giấc ngủ sớm hơn và bảo vệ đôi mắt khỏi căng thẳng thêm, vì việc sử dụng thiết bị vào ban đêm trở nên khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, sự thoải mái mới tìm thấy này cũng phải trả giá.
Vào tuần thứ ba của thử nghiệm, tôi nhận thấy rằng màn hình trắng sáng đã trở nên khó chịu hơn nhiều. Sau khi dành phần lớn thời gian sử dụng các thiết bị đã bật bộ lọc, việc chuyển sang các thiết bị chưa bật bộ lọc – như khi theo dõi các slide của giảng viên trong lớp học – trở nên khó khăn. Mắt tôi đau hơn nhiều so với trước khi tôi bắt đầu sử dụng các tính năng này.
Mặc dù ánh sáng ấm rất tốt để đọc sách ban ngày hoặc đêm khuya, nhưng nó kém hiệu quả hơn trong môi trường rất sáng. Độ tương phản giảm thường khiến tôi phải nheo mắt nhiều hơn, trớ trêu thay lại dẫn đến căng thẳng mắt lớn hơn và làm mất đi toàn bộ mục đích của các tính năng này.
Các tác vụ đòi hỏi độ chính xác về hình ảnh, chẳng hạn như chỉnh sửa ảnh, là một thách thức khác. Tôi phải tắt các tính năng này vì các cài đặt mạnh mà tôi đã chọn làm biến dạng màu sắc, khiến mọi thứ trông quá ám vàng. Kết quả cũng khác nhau tùy thuộc vào thiết bị của tôi. Tôi nhận thấy rằng các thiết bị có màn hình OLED xử lý các điều chỉnh này tốt hơn so với màn hình LCD.
Người dùng đang chỉnh sửa ảnh trên điện thoại, minh họa các ứng dụng chỉnh sửa hình ảnh
Chế độ thang xám và tông màu ấm thường không phù hợp cho hầu hết các hoạt động đòi hỏi nhiều hơn chỉ là đọc văn bản, như phát trực tuyến video độ phân giải cao.
Những Bài Học Và Khuyến Nghị Quan Trọng
Tôi bắt đầu thử nghiệm này với hy vọng tìm ra một giải pháp dứt khoát cho tình trạng mỏi mắt dai dẳng mà tôi đã cố gắng khắc phục bằng vô số cặp kính lọc ánh sáng xanh. Tuy nhiên, điều tôi khám phá ra là các tính năng tích hợp này không phải là một giải pháp “một cỡ cho tất cả”. Mặc dù hữu ích, chúng sẽ không hoàn toàn giải quyết mọi khó chịu liên quan đến màn hình của bạn. Trên thực tế, việc sử dụng quá tích cực đã mang lại những thách thức riêng.
Đôi mắt của tôi sẽ tốt hơn nếu tôi sử dụng các tính năng này một cách có chọn lọc – cho một số tác vụ chứ không phải tất cả – điều chỉnh cường độ bộ lọc tùy thuộc vào tình huống, và bổ sung chúng bằng các chiến lược khác để tránh mỏi mắt, như quy tắc 20-20-20 (nhìn vào một vật cách xa 20 feet trong 20 giây cứ sau mỗi 20 phút).
Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng các bộ lọc này, hãy thử nghiệm với các cài đặt để tìm ra sự cân bằng phù hợp với nhu cầu của mình. Chỉ cần đừng mong đợi chúng loại bỏ hoàn toàn mọi căng thẳng mắt.
Mặc dù mục tiêu chính của tôi là giảm mỏi mắt, tôi đã khám phá ra một lợi ích bất ngờ: thói quen ngủ được cải thiện. Thông thường, tôi sẽ dành cả đêm để cuộn YouTube hoặc xem Netflix, thường là quá 1 giờ sáng, trước khi đi ngủ. Trong 21 ngày thử nghiệm này, tôi hầu như luôn tuân thủ giờ đi ngủ của mình, điều này đã cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ. Bạn cũng có thể trải nghiệm những lợi ích bất ngờ tương tự nếu bạn thử các tính năng này.
Một điều chắc chắn: các cài đặt miễn phí, tích hợp sẵn này cực kỳ hiệu quả cho việc chăm sóc mắt kỹ thuật số cơ bản. Trong khi nhiều người đánh giá thấp lợi ích của bộ lọc ánh sáng xanh, tôi nhận thấy sự cải thiện về sự thoải mái của mắt và giảm cám dỗ “cuộn vô tận” là rất rõ ràng.
Khi được sử dụng một cách cân nhắc, các tính năng bảo vệ mắt tích hợp trên thiết bị của chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt thực sự. Cho dù mục tiêu của bạn là giảm mỏi mắt, cải thiện giấc ngủ hay hạn chế nghiện màn hình, những công cụ này đều đáng để khám phá. Và phần tốt nhất? Chúng đã có sẵn ngay trong tầm tay bạn.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những tính năng này trong phần bình luận bên dưới!
