Thói quen chụp ảnh màn hình (screenshot) trên điện thoại tưởng chừng vô hại và tạm thời, nhưng trên thực tế, nhiều người trong chúng ta hiếm khi xóa chúng đi. Nguy hiểm tiềm ẩn là một số ảnh chụp màn hình này có thể trở thành “mỏ vàng” cho các tin tặc, kẻ trộm danh tính hoặc thậm chí là những người tò mò quá mức. Vì vậy, hãy dành vài phút để cuộn qua thư viện ảnh của bạn để xem có bất kỳ ảnh chụp màn hình nhạy cảm nào trong đó không – và nếu có, hãy sao lưu chúng (nếu thực sự cần thiết) rồi xóa ngay lập tức để bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu quan trọng của bạn.
Tại Sao Bạn Cần Cảnh Giác Với Ảnh Chụp Màn Hình?
Mỗi ảnh chụp màn hình là một bản ghi kỹ thuật số có thể chứa đựng vô vàn thông tin, từ những chi tiết nhỏ nhặt đến dữ liệu cực kỳ nhạy cảm. Điện thoại của bạn, một khi bị mất, bị đánh cắp, hoặc bị nhiễm phần mềm độc hại, sẽ trở thành cánh cửa mở toang cho những kẻ xấu khai thác các dữ liệu này. Thư viện ảnh thường không được mã hóa mạnh mẽ như các ứng dụng ngân hàng hay quản lý mật khẩu, và nhiều ứng dụng khác có thể có quyền truy cập vào đó mà bạn không hề hay biết. Điều này tạo ra một lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng, biến những bức ảnh tưởng chừng vô hại trở thành rủi ro lớn đối với quyền riêng tư và an toàn tài chính của bạn.
7 Loại Ảnh Chụp Màn Hình Nhạy Cảm Bạn Nên Xóa Ngay
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng
Việc chụp nhanh ảnh màn hình số dư tài khoản ngân hàng có vẻ vô hại, có thể bạn muốn theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển tiền. Nhưng những con số tưởng chừng ngây thơ đó có thể trở nên nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu.
Ảnh chụp màn hình ngân hàng thường chứa nhiều hơn chỉ là số dư. Bạn có thể vô tình chụp cả một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hoặc thậm chí là logo và giao diện ứng dụng của ngân hàng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công, kẻ gian có thể ráp nối thông tin để biết bạn giao dịch với ngân hàng nào, số tiền bạn có là bao nhiêu, và cách bạn chi tiêu. Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) vô cùng thuyết phục, mạo danh ngân hàng của bạn, hoặc sử dụng chúng như một phần của kế hoạch đánh cắp danh tính quy mô lớn.
Thay vì lưu trữ các ảnh chụp màn hình này trong thư viện, hãy cân nhắc sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu thực sự cần chụp màn hình, hãy cắt ảnh để loại bỏ thông tin cá nhân và di chuyển ảnh vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay khi bạn đã sử dụng xong.
Người dùng ứng dụng ngân hàng trên điện thoại
2. Mật Khẩu Hoặc Thông Tin Đăng Nhập
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và chụp ảnh màn hình mật khẩu. Hoặc bạn chụp ảnh màn hình kho lưu trữ của trình quản lý mật khẩu để tham khảo nhanh. Hay thậm chí bạn chụp mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển đổi thiết bị.
Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập trong thư viện ảnh của bạn là một rủi ro lớn. Không giống như một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và khả năng cao là một loạt các ứng dụng đã có quyền truy cập vào đó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một vi phạm đồng bộ hóa đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập vào điện thoại đã mở khóa là đủ để xâm phạm nhiều tài khoản của bạn.
Giao diện công cụ tạo câu hỏi bảo mật 1Password
3. Giấy Tờ Tùy Thân Và Tài Liệu Du Lịch
Nếu bạn đã từng đi du lịch và muốn có bản sao lưu hộ chiếu, thị thực, hoặc giấy phép lái xe (GPLX)/Căn cước công dân (CCCD)/Chứng minh nhân dân (CMND) của mình, bạn có thể đã chụp ảnh màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều đó dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn.
Những tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm: họ và tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu, và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu một tin tặc có quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, họ không chỉ lấy được một bức ảnh mà còn sở hữu một hồ sơ danh tính hoàn chỉnh.
Cũng cần lưu ý rằng các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch như thẻ lên máy bay thường chứa mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ chi tiết đặt chỗ, số hội viên thường xuyên và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này thậm chí có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn.
Bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong một ví kỹ thuật số có mã hóa hoặc một thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc dấu vân tay để truy cập. Và hãy luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
Hộ chiếu và vé máy bay bên trong hộ chiếu
4. Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn văn bản, tin nhắn trực tiếp (DM) hoặc email có thể trở thành thói quen, nhưng vấn đề là chúng thường mang theo rất nhiều thông tin nhạy cảm. Bạn có thể vô tình chụp được số điện thoại, tên người dùng hoặc email của ai đó. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào các chủ đề riêng tư, như câu chuyện cá nhân, những câu chuyện nội bộ, và thông tin công việc mà không bao giờ được phép rời khỏi bong bóng trò chuyện.
Bây giờ, hãy tưởng tượng ai đó đang lướt qua thư viện ảnh của bạn một cách tình cờ, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và dữ liệu những cuộc trò chuyện riêng tư đó bị lộ. Bạn sẽ đồng ý rằng điều đó không hề lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị bóp méo ngữ cảnh, bị hiểu sai, hoặc bị sử dụng cho mục đích tống tiền hay lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người bạn đang trò chuyện cùng.
Nếu thực sự cần lưu một ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy giúp mình (và người khác) bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú an toàn hoặc loại bỏ các thông tin nhận dạng rồi di chuyển nó đến nơi an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế Hoặc Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là cực kỳ cá nhân và không nên được xử lý một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm, hoặc thậm chí là hóa đơn viện phí, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều. Chúng có thể bị “vũ khí hóa” theo những cách bạn không ngờ tới.
Ngoài các vấn đề về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có lợi thế. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử, hoặc đơn giản là sự bối rối. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn, vốn có khả năng có các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư được tích hợp sẵn.
6. Xác Nhận Mua Hàng Hoặc Vé Điện Tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện, hoặc biên lai mua hàng cũng thường chứa đầy đủ các chi tiết mà tội phạm có thể sử dụng theo những cách độc hại. Mã QR và mã vạch trên vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, thường an toàn hơn nếu in một bản cứng và cất trong túi hoặc ví của bạn, đặc biệt nếu bạn đang đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), nơi chúng được bảo vệ đằng sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị.
Đối với các biên lai mua sắm trực tuyến hoặc xác nhận, hãy cân nhắc chuyển tiếp email đó cho chính bạn với một tiêu đề tùy chỉnh không gây chú ý, và sau đó lưu trữ chúng trong một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ tìm khi bạn cần, và không nằm phơi bày trong thư viện ảnh của bạn để bất kỳ ứng dụng tò mò nào cũng có thể xem trộm.
Xác nhận đặt hàng Tesla Cybertruck
7. Tài Liệu Công Việc
Ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm rò rỉ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả những nội dung tưởng chừng nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố, điều này có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu.
Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, vi phạm có thể mở rộng ra ngoài dữ liệu cá nhân của bạn.
Ảnh chụp màn hình vô cùng tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn thứ gì đó được hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lịch nhắc nhở hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất kỳ thứ gì dù chỉ hơi nhạy cảm.
Hãy chia sẻ bài viết này để cùng nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân trong kỷ nguyên số nhé!
