Router do nhà mạng cung cấp dường như là một giải pháp tiện lợi ban đầu – được cấu hình sẵn, sẵn sàng sử dụng ngay và thường được đi kèm với gói cước internet của bạn. Tuy nhiên, sau một thời gian tìm hiểu sâu hơn, tôi đã nhận thấy nhiều lý do để đặt câu hỏi về việc liệu đây có phải là lựa chọn đúng đắn cho hệ thống mạng gia đình của mình hay không.
5. Thiếu Cập Nhật Bảo Mật Kịp Thời
Phần lớn các nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) không tự sản xuất router của họ; thay vào đó, họ thuê ngoài cho các nhà sản xuất bên thứ ba sản xuất router dưới dạng “nhãn trắng” (white-label). Điều này có nghĩa là cùng một nhà sản xuất có thể sản xuất router cho nhiều ISP khác nhau, đồng thời bán các thiết bị mang thương hiệu riêng của họ.
Vấn đề nảy sinh là khi một lỗ hổng bảo mật được phát hiện, nhà sản xuất có động lực ưu tiên cập nhật cho các router mang thương hiệu của chính họ – những thiết bị trực tiếp gắn liền với tên tuổi và uy tín của họ. Các router nhãn trắng sản xuất cho ISP thường bị xếp sau cùng trong hàng chờ cập nhật. Sự chậm trễ này có thể khiến mạng của bạn tiếp tục bị tấn công trong nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng sau khi lỗ hổng được phát hiện.
Đây không chỉ là một rủi ro giả định. Vào năm 2021, BBC đã đưa tin về một lỗ hổng trong một số router của Sky UK cho phép kẻ tấn công vượt qua xác thực. Mặc dù một bản vá đã được phát hành, việc triển khai chậm chạp của nó đã khiến nhiều khách hàng bị lộ dữ liệu trong thời gian dài.
Cập nhật firmware bảo mật cho router TP-Link, minh họa việc chậm trễ cập nhật từ nhà mạng.
4. Nhà Mạng Giữ Quyền Truy Cập Từ Xa Vào Thiết Bị
Một vấn đề đáng lo ngại khác với các router do ISP cung cấp là quyền kiểm soát mà nhà cung cấp dịch vụ vẫn giữ đối với thiết bị. Hầu hết các router này đều được cấu hình sẵn với quyền truy cập từ xa được bật, nghĩa là ISP của bạn có thể đăng nhập, thực hiện thay đổi hoặc thậm chí đẩy các bản cập nhật mà không cần bạn biết hoặc đồng ý. Mặc dù điều này nghe có vẻ tiện lợi, nó lại gây ra những lo ngại nghiêm trọng về quyền riêng tư và bảo mật.
Ngay cả khi ISP của bạn có ý định tốt nhất, việc truy cập từ xa vẫn tạo ra một điểm xâm nhập tiềm ẩn khác vào mạng của bạn. Một tin tặc nếu có thể truy cập vào hệ thống của ISP có thể thao túng cài đặt router của bạn, theo dõi lưu lượng truy cập của bạn, hoặc thậm chí chuyển hướng kết nối của bạn đến các trang web độc hại.
Đối với những người coi trọng quyền riêng tư và kiểm soát, mức độ giám sát này là một yếu tố không thể chấp nhận. Với một router tốt từ một thương hiệu uy tín, bạn có thể quyết định ai có quyền truy cập và trong những trường hợp nào. Với router của nhà mạng, điều này thường không xảy xảy ra.
3. Phần Cứng “Mì Ăn Liền” và Lỗi Thời
Các router do nhà mạng cung cấp thường là điển hình của phần cứng “một kích cỡ cho tất cả”. Chúng được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu tối thiểu cho người dùng trung bình, điều đó có nghĩa là chúng hiếm khi được trang bị để xử lý các tác vụ đòi hỏi cao hơn.
Lý do cho điều này không khó hiểu: các ISP ưu tiên hiệu quả chi phí hơn hiệu suất. Họ đặt hàng số lượng lớn router từ các nhà sản xuất, thường chọn các mẫu cũ hơn hoặc ít mạnh mẽ hơn để tiết kiệm tiền. Điều này dẫn đến phần cứng bị lỗi thời ngay cả trước khi nó đến tay bạn. Ví dụ, nhiều router của ISP vẫn sử dụng công nghệ Wi-Fi 5, mặc dù các tiêu chuẩn Wi-Fi mới hơn như Wi-Fi 6 và Wi-Fi 6E hiện đã được phổ biến rộng rãi.
Việc sử dụng router của ISP cũng đồng nghĩa với việc bạn bị giới hạn bởi bất kỳ tính năng nào mà ISP cho là cần thiết. Bạn muốn các tính năng kiểm soát phụ huynh nâng cao, hỗ trợ VPN, hoặc khả năng tạo mạng khách với cài đặt tùy chỉnh? Rất tiếc, bạn sẽ cần một router của bên thứ ba để làm điều đó.
Một mẫu router phổ biến từ nhà mạng Verizon, minh họa cho phần cứng "một kích cỡ cho tất cả".
2. Khả Năng Tùy Chỉnh Hạn Chế
Nếu bạn đã từng cố gắng điều chỉnh cài đặt trên một router do nhà mạng cung cấp, bạn có thể đã gặp phải rào cản. Router của ISP cung cấp rất ít hoặc không có chỗ cho việc tùy chỉnh. Mặc dù điều này có thể không làm phiền người dùng thông thường, nhưng đây là một nhược điểm lớn đối với bất kỳ ai muốn kiểm soát mạng của mình nhiều hơn.
Nhiều router của ISP không cho phép bạn thay đổi các cài đặt cơ bản như máy chủ DNS, điều này có thể có tác động lớn đến tốc độ internet và quyền riêng tư của bạn. Bạn muốn sử dụng DNS của bên thứ ba như Cloudflare hoặc Google DNS để duyệt web nhanh hơn? Với router của ISP, bạn có thể gặp khó khăn. Tương tự, các tính năng như chuyển tiếp cổng (port forwarding), cài đặt Chất lượng Dịch vụ (QoS) hoặc thậm chí các tùy chọn bảo mật nâng cao thường bị ẩn hoặc hoàn toàn không khả dụng.
Ngược lại, một router của bên thứ ba cho phép bạn toàn quyền kiểm soát mạng của mình. Bạn có thể tùy chỉnh cài đặt để tối ưu hóa hiệu suất, nâng cao bảo mật hoặc thậm chí cài đặt firmware thay thế trên đó.
1. Hỗ Trợ Kỹ Thuật Gặp Khó Khăn Với Các Vấn Đề Cụ Thể Về Router
Ngay cả khi bạn sẵn sàng bỏ qua những hạn chế về phần cứng và phần mềm của các router do ISP cung cấp, vẫn còn một vấn đề đau đầu khác đang chờ bạn: bộ phận hỗ trợ khách hàng. Khi có sự cố với router của bạn, bạn thường phải đối phó với đội ngũ hỗ trợ của ISP. Và theo kinh nghiệm, đó hiếm khi là một trải nghiệm dễ chịu.
Vấn đề là các đội ngũ hỗ trợ của ISP được đào tạo để xử lý nhiều loại vấn đề, từ tranh chấp hóa đơn đến sự cố mạng diện rộng. Việc thiếu hỗ trợ chuyên biệt này có thể khiến bạn gặp khó khăn khi bạn cần giúp đỡ nhất.
Ngược lại, khi bạn sở hữu router của riêng mình, bạn có thể liên hệ với các đội ngũ hỗ trợ của nhà sản xuất, những người am hiểu hơn nhiều về thiết bị. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các cộng đồng trực tuyến, diễn đàn hoặc thậm chí các kỹ thuật viên bên thứ ba mà không phải lo lắng về việc vi phạm bất kỳ thỏa thuận nào.
Khi nói đến mạng gia đình của bạn, niềm tin là tất cả. Và sau nhiều năm làm việc với các router, tôi đã học được rằng router của ISP không mang lại sự tin cậy đó.
Nếu bạn thực sự quan tâm đến việc bảo vệ quyền riêng tư, tối ưu hóa mạng và đảm bảo kết nối đáng tin cậy, việc thay thế router của nhà mạng là điều đáng cân nhắc. Đúng vậy, đó là một chi phí ban đầu, nhưng sự an tâm và quyền kiểm soát bổ sung hoàn toàn xứng đáng. Bạn thậm chí có thể tiết kiệm được chi phí thuê thiết bị hàng tháng nữa.
