Cũng giống như máy tính và laptop, smartphone của bạn hoàn toàn có thể bị lây nhiễm mã độc (malware) hoặc virus. Tuy nhiên, chỉ cần một vài điều chỉnh bảo mật đơn giản, bạn đã có thể giữ cho chiếc điện thoại thông minh của mình an toàn và bảo mật. Bài viết này sẽ chỉ ra 5 mối đe dọa phổ biến nhất và cách hiệu quả để bảo vệ smartphone khỏi mã độc và virus, giúp bạn an tâm khi sử dụng thiết bị công nghệ hàng ngày.
5. Cảnh báo từ các thông báo độc hại
Các thông báo độc hại là một trong những cách phổ biến nhất để mã độc xâm nhập vào điện thoại của người dùng. Điều đáng lo ngại là chúng thường không phải là thông báo đẩy từ các ứng dụng bạn đã cài đặt, mà thường xuất hiện khi bạn duyệt web.
Những loại thông báo này có thể hứa hẹn nhiều điều khác nhau. Một ví dụ kinh điển là thông báo bạn đã “trúng thưởng một cuộc thi”, nhưng đây không phải là mối đe dọa duy nhất. Nhiều thông báo khác lại tạo ra cảm giác cấp bách để thúc đẩy bạn hành động ngay lập tức, và trong một số trường hợp, chúng còn tinh vi hơn khi tuyên bố rằng thiết bị của bạn đã nhiễm mã độc.
Hầu hết thời gian, đây chỉ là lời nói dối nhằm lừa bạn nhấp vào thông báo, từ đó lây nhiễm mã độc vào thiết bị. Nếu bạn đang duyệt web trên smartphone và một pop-up xuất hiện tuyên bố bạn bị nhiễm virus hoặc trúng thưởng, hãy lập tức đóng trang web mà không nhấp vào bất cứ thứ gì.
Nếu bạn nhận được các thông báo độc hại, bạn có một vài lựa chọn để xử lý. Đầu tiên, hãy xóa bộ nhớ đệm (cache) của trình duyệt. Bạn có thể xóa bộ nhớ đệm trên thiết bị Android hoặc xóa dữ liệu hệ thống và các dữ liệu cache khác trên iPhone. Sau đó, bạn nên quét smartphone của mình bằng một ứng dụng diệt virus hoặc chống mã độc đáng tin cậy. Malwarebytes là một lựa chọn uy tín, có sẵn cho cả thiết bị Android và iOS.
4. Lừa đảo Phishing và Smishing: Mối đe dọa tinh vi
Phishing (lừa đảo trực tuyến) liên quan đến việc những kẻ xấu gửi email độc hại. Mặc dù các vụ lừa đảo này đôi khi nhắm vào gian lận tài chính hoặc đánh cắp dữ liệu, một số lượng lớn cũng sẽ cố gắng khiến bạn tải xuống mã độc. Dù bạn mở những email này trên điện thoại hay máy tính để bàn, rủi ro đều đáng kể, đó là lý do tại sao việc hiểu các loại tấn công phishing là rất quan trọng.
Trong khi phishing liên quan đến email độc hại, smishing lại tập trung vào các tin nhắn văn bản (SMS) độc hại. Một số dấu hiệu phổ biến của smishing bao gồm ngữ pháp kém, cách diễn đạt phóng đại (ví dụ: “anh trai tôi cần bạn gửi 2 triệu đô la”). Bạn có thể thấy các liên kết độc hại trong một số trường hợp, trong khi các hình thức smishing khác có thể bao gồm các tệp đính kèm.
Trong thời đại hiện đại, smishing ngày càng khó phát hiện. Nhiều tội phạm sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dẫn đến sự gia tăng các cuộc tấn công lừa đảo được điều khiển bởi AI. Việc kiểm tra các dấu hiệu đáng ngờ, như dòng “Kính gửi Khách hàng thân mến” chung chung, là rất quan trọng.
Tin nhắn lừa đảo Smishing điển hình qua điện thoại
Dù thế nào, bạn không bao giờ nên nhấp vào bất kỳ nội dung nào mà bạn nghi ngờ là phishing hoặc smishing.
3. Nguy cơ từ phần mềm lỗi thời
Bạn có thể đã có phần mềm lỗi thời trên điện thoại mà không hề hay biết. Điều này áp dụng cho cả hệ điều hành của smartphone lẫn các ứng dụng được cài đặt trên thiết bị của bạn. Mặc dù có vẻ vô hại và chỉ gây bất tiện, việc không cập nhật phần mềm có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Nói tóm lại, các bản vá bảo mật giúp ngăn chặn tin tặc xâm nhập vào ứng dụng của bạn.
Giao diện tab cập nhật ứng dụng WhatsApp trên hệ điều hành iOS
Các bản cập nhật phần mềm giúp bạn an toàn khỏi các mối đe dọa khác ngoài mã độc. Ví dụ, chúng có thể nhanh chóng vô hiệu hóa các cuộc tấn công mới nhất. Nếu bạn có iPhone, bạn nên bật tính năng Phản hồi bảo mật nhanh (Rapid Security Response) để có thêm một lớp bảo vệ. Rapid Security Response về cơ bản sẽ tải xuống các bản cập nhật bảo mật nhỏ hơn thường xuyên hơn, giúp giải quyết các lỗ hổng nhanh chóng hơn.
Để bật tính năng này trên iPhone, hãy truy cập Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm, sau đó chạm vào Cập nhật Tự động và bật Phản hồi bảo mật & Tệp hệ thống.
Thông báo cập nhật phiên bản iOS 18 Beta trên iPhone
Màn hình nhắc nhở cập nhật Rapid Security Response trên iPhone để tăng cường bảo mật
Đáng tiếc là Android hiện chưa có tính năng tương tự. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm tra phần mềm của mình bằng cách vào cửa hàng ứng dụng hoặc cài đặt điện thoại. Nếu bạn thấy có bản cập nhật, hãy cập nhật ngay lập tức. Bật tính năng cập nhật tự động cũng là một ý tưởng hay cho tương lai.
2. Thận trọng khi tải ứng dụng không an toàn
Ngày nay, nhiều người dễ nghĩ rằng mọi ứng dụng trên App Store và Google Play đều an toàn để sử dụng. Tuy nhiên, mặc dù phần lớn trong số đó là an toàn, bạn vẫn không được bảo vệ 100%. Các ứng dụng không an toàn là một mối nguy hiển nhiên, nhưng ngay cả các chương trình đã bị “bỏ rơi” (không còn được cập nhật) cũng tiềm ẩn rủi ro bảo mật.
Các ứng dụng đã không được cập nhật trong một thời gian dài là mục tiêu hàng đầu của mã độc và các mối đe dọa khác, vì chúng có thể có các lỗ hổng bảo mật có thể bị khai thác để truy cập dữ liệu, tài khoản, và nhiều hơn nữa. Bạn nên kiểm tra lại thiết bị của mình để đảm bảo rằng các nhà phát triển vẫn tiếp tục phát hành bản cập nhật cho tất cả phần mềm bạn sử dụng. Cũng đáng để kiểm tra kỹ các đánh giá để xác nhận rằng bất kỳ ứng dụng nào bạn tải xuống đều an toàn.
Bạn cũng nên thận trọng khi cài đặt phần mềm của bên thứ ba trên smartphone. Các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba có thể không có các giao thức kiểm duyệt nghiêm ngặt như App Store và Google Play, điều này có thể khiến bạn gặp nguy hiểm. Apple đã ngăn chặn việc cài đặt ứng dụng từ nguồn ngoài (sideloading) và các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba trong nhiều năm, cho đến tháng 3 năm 2024, trong khi Google luôn cho phép sideloading ứng dụng trên Android. Tuy nhiên, mặc dù có một số cửa hàng ứng dụng tốt hơn Google Play, quá trình sideloading ứng dụng nói chung đi kèm với một số rủi ro nghiêm trọng.
1. Mối nguy khi truy cập website không an toàn
Không phải tất cả các website đều được tạo ra như nhau, và biết cách phân biệt một trang web an toàn với một trang web không an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể nhận diện các website tiềm ẩn mối đe dọa theo nhiều cách, chẳng hạn như:
- Không có chứng chỉ SSL (biểu tượng ổ khóa thường không còn hiển thị rõ ràng trong URL nữa, nhưng bạn có thể kiểm tra xem kết nối có an toàn hay không thông qua trình duyệt của mình).
- Tên miền bị sai chính tả nhưng lại đại diện cho một trang web hoặc công ty tương tự (và thường nổi tiếng).
- Thời gian tải trang kéo dài bất thường.
Các trang web giả mạo là một trong những nguồn phổ biến nhất của mã độc, và việc truy cập các trang web không an toàn sẽ khiến bạn tiếp xúc với các mối đe dọa bảo mật khác, chẳng hạn như phần mềm gián điệp (spyware). Tốt nhất là bạn nên tránh xa chúng bằng mọi giá. Nếu bạn vô tình truy cập một trang web độc hại, hãy đóng nó ngay lập tức và xem xét kiểm tra thiết bị của mình để tìm phần mềm không mong muốn.
Tóm lại, việc bảo vệ smartphone khỏi mã độc và virus không quá phức tạp nếu bạn nắm rõ những mối đe dọa tiềm tàng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa cần thiết. Từ việc cảnh giác với các thông báo lạ, email hay tin nhắn lừa đảo, cho đến việc duy trì phần mềm luôn được cập nhật và chỉ tải ứng dụng từ nguồn đáng tin cậy, mỗi bước nhỏ đều góp phần tạo nên một “lá chắn” vững chắc cho thiết bị của bạn. Hãy chủ động bảo vệ chiếc smartphone của mình để tận hưởng trải nghiệm công nghệ an toàn và mượt mà.
Bạn có kinh nghiệm hay mẹo nào khác để bảo vệ điện thoại khỏi mã độc không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới và đừng quên khám phá thêm các bài viết hữu ích khác về bảo mật công nghệ trên thuthuatonline.net nhé!
